Zapobieganie bezdomności jako czynnikowi utrudniającemu profilaktykę raka
Niepełna opieka zdrowotna dla osób w kryzysie bezdomności oznacza ciągłe rozpoczynanie leczenia od nowa u kolejnych lekarzy, w nowych klinikach, a także gubienie recept i utratę informacji. Trudno leczyć schorzenia przewlekłe, jeśli opieka jest rozproszona w różnych placówkach, a chory często zmienia miejsce pobytu. Problem jeszcze poważniejszy, gdy chodzi o raka – w przypadku którego kluczowa jest profilaktyka i wczesne wykrywanie. Nowotwory są jest jedną z głównych przyczyn zgonów w Europie w ogólnej populacji, a niektóre badania sugerują, że śmiertelność związana z rakiem jest dwukrotnie wyższa wśród osób bezdomnych. Potrzebne są strategie prewencyjne, dostęp do wczesnej diagnostyki, zoptymalizowane ścieżki opieki i terminowe leczenie skierowane do osób w kryzysie bezdomności. Właśnie tu wkracza projekt CANCERLESS. „Chcieliśmy ustalić, w jaki sposób można ulepszyć istniejące podejścia poprzez uwzględnienie głosów osób z bezpośrednimi doświadczeniami bezdomności i osób pracujących z nimi zawodowo”, mówi Igor Grabovac, główny badacz projektu. Grabovac, pracujący na Uniwersytecie Medycznym w Wiedniu w Austrii, postanowił wraz ze współpracownikami stworzyć Model Nawigatora Zdrowia dla Europy.
Analiza aktualnie dostępnych modeli leczenia
Opracowano dwa podejścia pomagające pacjentom w poruszaniu się po procedurach leczniczych: Model Nawigatora dla Pacjentów i Model Wsparcia Pacjenta. Pierwsze z nich zapewnia spersonalizowane wskazówki i wsparcie dla osób potrzebujących opieki zdrowotnej lub społecznej, za pośrednictwem innych chorych lub specjalistów, którzy pełnią rolę rzeczników. „Dane te pomagają zidentyfikować i pokonać bariery w zakresie opieki”, wyjaśnia Tobias Fragner, badacz biorący udział w projekcie. Model Wsparcia Pacjenta koncentruje się na wyposażeniu pacjentów w wiedzę, umiejętności i pewność siebie, dzięki którym mogą aktywnie uczestniczyć w opiece zdrowotnej poprzez samodzielne zarządzanie i świadome podejmowanie decyzji. „Oba modele były rozwijane i dostosowywane przez kilkadziesiąt lat, przy czym Model Nawigatora dla Pacjentów i Model Wsparcia Pacjenta, mające swoje korzenie w opiece skoncentrowanej na pacjencie, pojawiły się jako odrębne podejścia w latach 90.”, dodaje Fragner. Celem projektu CANCERLESS było nie tylko wniesienie wkładu w tworzenie Model Nawigatora Zdrowia dla Europy, poprzez połączenie i dostosowanie elementów z istniejących Modeli Nawigatora dla Pacjentów i Wsparcia Pacjenta, ale także jego wdrożenie i ocena poprzez gromadzenie informacji zwrotnych od tych, którzy muszą z niego korzystać.
Przełożenie badań na rzeczywiste efekty
Projekt CANCERLESS był realizowany przez konsorcjum 12 partnerów z sektorów akademickich i pozaakademickich, a za jego koordynację odpowiadał Uniwersytet Medyczny w Wiedniu. Instytucje akademickie zrzeszone w konsorcjum CANCERLESS wniosły swoją wiedzę badawczą i metodologie, opracowując ramy badawcze, przeprowadzając wywiady i grupy fokusowe, analizując dane i oceniając skuteczność Modelu Nawigatora Zdrowia. W oparciu o ustalone ramy wdrożeniowe zespół zadbał o wpływ badań na rzeczywiste wyniki. Model Nawigatora Zdrowia kładzie duży nacisk na koordynację opieki nad osobami w kryzysie bezdomności. Tak zwani „nawigatorzy opieki zdrowotnej” pełnią rolę centralnych punktów kontaktowych, prowadzących użytkowników przez cały proces profilaktyki raka. Dbają, aby wszelkie kluczowe informacje, w tym historia medyczna, wyniki badań przesiewowych i potrzeby dotyczące wsparcia społecznego, były skutecznie przekazywane wszystkim interesariuszom, w tym lekarzom, pracownikom socjalnym, pielęgniarkom i pracownikom innych sektorów służby zdrowia.
Zrównoważone podejście do profilaktyki raka w narażonych społecznościach
Projekt pokazał, że Model Nawigatora Zdrowia jest dobrym pomysłem nie tylko w teorii, ale że można go z powodzeniem wdrożyć w praktyce, przystosować do różnych kontekstów opieki zdrowotnej i społecznej oraz realizować w dłuższej perspektywie. „Chodzi o stworzenie systemu, który jest zarówno skuteczny, jak i elastyczny, aby mógł naprawdę przynosić korzyści potrzebującym osobom”, mówi Grabovac.
Słowa kluczowe
CANCERLESS, Model Nawigatora dla Pacjentów, Model Wsparcia Pacjenta, Model Nawigatora Zdrowia, profilaktyka raka, bezdomność