Liczenie owadów z pożytkiem dla różnorodności biologicznej pól uprawnych
W ramach finansowanego przez UE projektu SHOWCASE powstała aplikacja do liczenia owadów, która wspiera różnorodność biologiczną, pomagając rolnikom monitorować owady odwiedzające kwiaty. Aplikacja InsectsCount pomaga budować społeczność obserwatorów i przyczynia do rozwoju praktycznych badań naukowych poprzez dzielenie się obserwacjami owadów odwiedzających kwiaty w związku z użytkowaniem gruntów i zarządzaniem nimi. Różnorodność biologiczna jest ściśle powiązana z rolnictwem, przy czym istotną rolę odgrywają tu pszczoły, motyle i inne owady zapylające. W skali globalnej zapylacze pomagają w rozmnażaniu około 75% roślin uprawnych przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Są to na przykład jabłka, pomidory, jagody i inne rośliny uprawiane w Europie, a także rośliny importowane, takie jak kawa, mango i soja, które stały się elementem nowoczesnej europejskiej diety. Zapylacze są nam niezbędni ze względu na ich znaczenie dla zwiększania plonów i poprawy jakości upraw. Nie jest to jednak ich jedyna rola. Oprócz tego wspierają różnorodność biologiczną i pomagają systemom produkcji żywności przystosować się do zmiany klimatu, stanowiąc fundament przyszłego bezpieczeństwa żywnościowego. Ich malejąca liczebność oznacza konieczność podejmowania skutecznych działań ochronnych i stosowania praktyk przyjaznych owadom zapylającym. Ważnym krokiem w tym kierunku jest monitorowanie populacji owadów i rozpoznawanie zagrożonych gatunków.
Kluczowy udział społeczności lokalnych
Aplikacja pozwala użytkownikom udostępniać i uzyskiwać dostęp do danych na temat obserwowanych gatunków owadów zapylających, w tym statystyk porównujących gatunki obserwowane przez użytkownika z gatunkami występującymi w całym regionie. Dzięki temu rolnicy mają wgląd w zależności między obserwowanym gatunkiem a użytkowaniem gruntów i praktykami zarządzania gruntami w danym regionie. Aby jednak móc efektywnie korzystać z aplikacji, koordynatorzy muszą najpierw stworzyć społeczność obserwatorów w danym regionie, którzy będą zmotywowaniu do aktywnego uczestnictwa. Może się też zdarzyć, że grupy użytkowników znajduje sobie koordynatora, który założył już społeczność obserwatorów. To właśnie zaangażowanie społeczności lokalnych wyróżnia aplikację na tle innych działań związanych z liczeniem owadów. Służą mu innowacyjne elementy grywalizacji, takie jak przyznawanie odznak po osiągnięciu poszczególnych celów dotyczących obserwacji. Michiel Wallis de Vries pracujący dla holenderskiego partnera projektu SHOWCASE, Dutch Butterfly Conservation, opisuje wyjątkowość aplikacji w komunikacie prasowym na stronie „EurekAlert!” w następujący sposób: „O ile nam wiadomo, jest to pierwsza aplikacja łącząca monitorowanie zapylaczy z grywalizacją”. Społeczności monitorujące są organizowane wokół eksperymentalnych obszarów różnorodności biologicznej (EBA), regionów, w których rolnicy, naukowcy, organizacje pozarządowe i obywatele współpracują ze sobą w celu poprawy różnorodności biologicznej systemów rolniczych i otaczających je ekosystemów. Dalekosiężny cel tych działań dotyczy poprawy zrównoważonego rozwoju i odporności rolnictwa. W komunikacie prasowym czytamy: „Po zarejestrowaniu się w EBA użytkownicy mogą określić swoje preferencje, takie jak dołączenie do grupy regionalnej, udostępnianie danych, wybór preferencji językowych i wskazanie organizmów, które chcą monitorować, na przykład owady odwiedzające kwiaty. Po założeniu konta użytkownicy mogą rozpocząć rejestrowanie liczebności owadów odwiedzających kwiaty. Rolnicy mają możliwość samodzielnego gromadzenia danych dotyczących różnorodności biologicznej lub wykorzystywania zarejestrowanych informacji do wdrażania określonych działań w swoich gospodarstwach”. Aplikacja powstała w ramach projektu SHOWCASE (SHOWCASing synergies between agriculture, biodiversity and Ecosystem services to help farmers capitalising on native biodiversity), którego celem jest tworzenie nowatorskich narzędzi wspomagających rozwój bardziej zrównoważonego rolnictwa. Kolejną inicjatywą o podobnych założeniach jest platforma o nazwie Living Fields, którą zespół projektu tworzy w celu dostarczania rolnikom wysokiej jakości informacji na temat korzyści płynących z różnorodności biologicznej w rolnictwie. Więcej informacji: strona projektu SHOWCASE strona internetowa InsectsCount
Słowa kluczowe
SHOWCASE, zapylacz, owad, aplikacja, różnorodność biologiczna, rolnik, społeczność obserwatorów, rolnictwo
