Nowatorskie spojrzenie na zrównoważoną turystykę i inne formy mobilności
Zrównoważona turystyka jest wielowymiarowym pojęciem – zrównoważony rozwój nie jest równoznaczny z nieszkodliwością dla środowiska ani też nie jest związany wyłącznie z odpowiedzialnymi zachowaniami ze strony gości i gospodarzy. Każda ocena zrównoważonego rozwoju musi uwzględniać kwestię tego, czy możliwe jest zachowanie stylu życia i źródeł utrzymania przez mieszkańców miejscowości turystycznych. Właśnie tego dokonał zespół finansowanego przez UE projektu SMARTDEST. Przeanalizował on, w jaki sposób rozwój miast jako centrów turystyki i innych form mobilności, dotyczących na przykład ekspatów, cyfrowych nomadów i studentów, wpływa na życie społeczności lokalnych.
Ogólnoeuropejskie trendy zagrażające spójności i reprodukcji społecznej w miastach
„Zespół SMARTDEST zbadał to zjawisko poprzez wspólne projektowanie rozwiązań w ramach studiów przypadku CityLab w sześciu miastach UE oraz w Jerozolimie w Izraelu. W ramach projektu zidentyfikowano pięć głównych trendów obecnych w różnych krajach Europy”, wyjaśnia koordynator projektu Antonio Paolo Russo z Uniwersytetu im. Rovira i Virgili. Rynek nieruchomości coraz bardziej nastawiony na krótkoterminowe użytkowanie skutkuje brakiem dostępnych cenowo mieszkań i postępującą erozją lokalnych struktur. Ogranicza to dostęp mieszkańców do usług i sieci gwarantujących spójność i reprodukcję społeczną. Nadmierne poleganie na dochodach generowanych przez odwiedzających i usługach konsumenckich zmniejsza możliwości dostępne dla osób wysoko wykwalifikowanych, jednocześnie znacznie zwiększając liczbę słabo płatnych i niestabilnych miejsc pracy. Przyczynia się także do zmniejszenia ochrony praw obywateli do zdrowia i odpoczynku ze względu na całodobową aktywność środowisk miejskich. Wreszcie, rozwój miast inteligentnych pogłębia podziały społeczne i wzmacnia pozycję najbardziej wykwalifikowanych mieszkańców. „Jakby tego było mało, mobilni mieszkańcy krótkoterminowi mają zazwyczaj większe środki finansowe i wpływy niż najbardziej narażone i mniej przystosowane grupy ludności lokalnej. W efekcie zyskują przewagę w negocjacjach dotyczących przestrzeni, usług i infrastruktury. Polityka miejska często faworyzuje lub dostosowuje się do tych zjawisk, zamiast dążyć do utrzymania spójności społecznej i zmiany sposobu zarządzania rozwojem turystyki w celu uwzględnienia potrzeb narażonych społeczności”, dodaje Russo.
Wspólna praca nad nadmiernie intensywną turystyką i grupami znajdującymi się w niekorzystnej sytuacji
Powstała w projekcie SMARTDEST platforma internetowa Social Innovation Kit umożliwia użytkownikom tworzenie wykresów trendów analizowanych w UE i w miastach objętych studiami przypadków, mapowanie różnych współzależnych wskaźników, zapoznawanie się z pracami prowadzonymi w CityLabs i współpracę z innymi badaczami. Przyszłe wersje pozwolą na przesyłanie danych innym miastom i interesariuszom, poszerzając bazę danych i umożliwiając im porównanie trendów i wyzwań z danymi dostępnymi w CityLabs. W ramach projektu SMARTDEST powstały ogólnodostępne bazy danych na poziomie UE i studiów przypadku, algorytmy, raporty ze studiów przypadku, tematyczne raporty polityczne oraz ponad 20 artykułów, w większości w ogólnodostępnym formacie. Dzięki temu decydenci, obywatele i miasta stojące przed podobnymi wyzwaniami będą mogli oceniać trendy i podejmować odpowiednie decyzje.
Historia dwóch miast
„Prawdopodobnie najbardziej uderzającym rezultatem jest to, że pracownicy branży turystycznej coraz częściej nie mogą sobie pozwolić na życie w miastach, których globalny sukces współtworzą. Są skazani na niedogodne dojazdy do pracy. Jednocześnie, dość nieoczekiwanie i wbrew znanym dowodom, niektóre władze i podmioty z branży utrzymują, że turystyka może nadal rosnąć i przynosić korzyści lokalnym społecznościom, i są gotowe inwestować duże pieniądze publiczne, aby utrzymać taki wzrost”, wyjaśnia Russo. Projekt SMARTDEST dostarczył wielu danych i dowodów podważających tego rodzaju przekonania, umożliwiając grupom wrażliwym i ich rzecznikom proaktywne zabieganie o zmiany poprzez bezpośrednie zaangażowanie lub proces demokratyczny.
Słowa kluczowe
SMARTDEST, miasta, turystyka, spójność społeczna, zrównoważony rozwój, miejskie, dostępne cenowo mieszkania, nadmierna turystyka, wykluczenie społeczne, reprodukcja społeczna
