Fale upałów połączone z zanieczyszczeniem powietrza: cichy zabójca w Europie
Zanieczyszczenie powietrza stało się problemem wymagającym pilnego działania, gdyż prowadzi do zwiększonej śmiertelności wśród Europejczyków. Problem ten jest dodatkowo spotęgowany przez coraz częstsze występowanie fal upałów będących skutkiem zmiany klimatu, co prowadzi do wzrostu poziomów ozonu i cząstek stałych. Wpływ pożarów środowiskowych i dymu dodatkowo wpływa na ludność Europy, skutkując wzrostem liczby przedwczesnych zgonów i hospitalizacji z powodu chorób krążeniowo-oddechowych. Zrozumienie głównych czynników ryzyka w różnych społecznościach i regionach ma kluczowe znaczenie dla kształtowania skutecznej polityki przeciwdziałania zmianie klimatu.
Ocena wpływu skrajnych upałów i zanieczyszczenia powietrza na zdrowie
Finansowany przez Unię Europejską projekt EXHAUSTION miał na celu ilościowe określenie zmian we współczynnikach śmiertelności i zachorowalności na choroby układu krążeniowo-oddechowego, spowodowanych skrajnie wysokimi temperaturami i zanieczyszczeniem powietrza. Naukowcy wzięli pod uwagę różne scenariusze klimatyczne i zidentyfikowali strategie łagodzenia negatywnych skutków. Wykorzystując metody epidemiologiczne, w wyniku badania ustalono istnienie związku między temperaturą a dzienną liczbą zgonów w Europie i oszacowano obciążenie dla zdrowia publicznego. Ponadto zbadano wpływ współistniejących zanieczyszczeń powietrza, takich jak cząstki stałe i ozon, na związek między wysokimi temperaturami a zdrowiem. „Zaobserwowaliśmy, że zanieczyszczenie powietrza jest znaczącym modyfikatorem wpływu upałów na zdrowie, gdzie wysokie poziomy zanieczyszczenia powietrza przekładają się na wyższy wzrost zgonów z powodu chorób układu oddechowego”, podkreśla koordynatorka projektu Kristin Aunan. Zespół projektu EXHAUSTION ocenił również szereg czynników zwiększających podatność ludzi na zagrożenia w europejskich miastach, biorąc pod uwagę zarówno cechy wspólne dla danej społeczności, jak i parametry indywidualne. Kluczowe rezultaty projektu wyraźnie wskazują, że w wyniku ekspozycji na wysokie temperatury ryzyko śmiertelności i zachorowalności na choroby krążeniowo-oddechowe zwiększa się do nawet 60 %, przy czym silniejsze oddziaływanie upałów obserwuje się w przypadku chorób układu oddechowego, niż chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto wykazano, że osoby starsze i kobiety są bardziej podatne na działanie wysokich temperatur, zaś wpływ upałów różni się w zależności od położenia geograficznego i pory roku, dając wyraźniejsze skutki w południowej Europie. Co więcej, na ryzyko zgonu w związku z upałem, zwłaszcza z powodu chorób układu oddechowego, wpływ miały czynniki związane ze środowiskiem miejskim. Tak więc osoby mieszkające na obszarach miejskich o gęstym zaludnieniu, wysokim poziomie zanieczyszczenia powietrza i niskim pokryciu terenów zielonych cechowała większa wrażliwość na wysokie temperatury.
Prognozy dotyczące upałów i zanieczyszczenia powietrza: znaczenie pożarów
W ramach projektu EXHAUSTION opracowano prognozy dotyczące istotnych dla zdrowia wskaźników stresu cieplnego w kontekście coraz bardziej wydłużających się i intensywnych fal upałów oraz powiązanych zmian poziomów zanieczyszczenia powietrza. Chociaż przewiduje się, że stężenia zanieczyszczeń powietrza na powierzchni będą spadać, udział emisji z pożarów rośnie, co utrudnia osiągnięcie celów w zakresie jakości powietrza. Zatem pożary stają się kluczowym źródłem zanieczyszczenia cząstkami stałymi, szczególnie w Europie Wschodniej.
Implikacje dla polityki klimatycznej i zdrowotnej
W przyszłości, nawet pomimo zmniejszenia poziomu emisji, więcej osób może umrzeć z powodu upałów, niż zostanie uratowanych przed śmiercią z powodu zimna, co doprowadzi do ogólnego wzrostu liczby zgonów z przyczyn związanych z temperaturą. Podsumowując, prace w ramach projektu EXHAUSTION wyraźnie wskazują, że modernizacja środowisk miejskich i poprawa warunków życia w europejskich miastach ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia łagodzenia połączonych skutków zanieczyszczenia powietrza i rosnących temperatur. „Staje się coraz bardziej oczywiste, że jakość powietrza i zmiana klimatu są wzajemnie powiązanymi problemami i muszą być rozwiązywane razem”, podkreśla Aunan. Uczeni mają nadzieję, że dostosowanie unijnych środków ograniczających zanieczyszczenie powietrza do nowych wytycznych WHO dotyczących jakości powietrza przyniesie wyraźne korzyści zdrowotne, a także wesprze odporność i zrównoważony rozwój. Jednak aby środki te spełniały swoje zadanie, muszą traktować priorytetowo ochronę najbardziej narażonych grup ludności. Rezultaty projektu EXHAUSTION kształtują przyszłe kierunki badań – będzie z nich czerpał również nowy projekt PLANET4HEALTH, który jest poświęcony badaniu stresu cieplnego i zanieczyszczeniu powietrza w Afryce. Wspólne wysiłki mają na celu stworzenie bezpieczniejszej i zdrowszej przyszłości dla ludności Europy i reszty świata.
Słowa kluczowe
EXHAUSTION, zanieczyszczenie powietrza, śmiertelność, zmiana klimatu, fala upałów, cząstki stałe, ozon, pożary środowiskowe, choroby krążeniowo-oddechowe
