Współpraca w obliczu kryzysu: znaczenie projektu EpiPose dla oceny skutków pandemii COVID-19
Finansowany przez UE projekt EpiPose miał na celu zbadanie wpływu COVID-19 na różne obszary, od zdrowia publicznego i gospodarki po zachowania społeczne i przygotowanie na sytuacje kryzysowe. Wkrótce po tym, jak pandemia COVID-19 wywołała bezprecedensowy kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego, badacze skupieni wokół projektu EpiPose postanowili przyjrzeć się jej dynamice społecznej, skutkom gospodarczym i konsekwencjom dla systemów opieki zdrowotnej. Ich prace objęły gromadzenie danych, modelowanie rozprzestrzeniania się choroby oraz obciążenia w warunkach różnych scenariuszy walki z pandemią oraz analizę ekonomicznych aspektów szczepionek. „Kryzys związany z pandemią, podczas której realizowaliśmy projekt EpiPose, wiązał się dla nas z ogromną presję czasową, ale także sprawił, że wyniki naszych prac znalazły się w centrum uwagi decydentów politycznych i opinii publicznej – podobnie jak naukowcy, którzy je przedstawili. Sytuacja ta wymagała od zespołu ogromnego wysiłku i spowodowała, że nasze prace miały znacznie większe znaczenie, niż moglibyśmy przypuszczać w momencie pisania wniosku o grant”, mówi koordynator projektu Niel Hens.
Interdyscyplinarne działanie
Zespół koncentrował się na gromadzeniu i rozpowszechnianiu danych epidemiologicznych, modelowaniu rozprzestrzeniania się wirusa w różnych scenariuszach walki z pandemią oraz ocenie ekonomicznych aspektów potencjalnych szczepionek. Wymagało to zastosowania interdyscyplinarnego podejścia oraz udziału ekspertów w dziedzinie epidemiologii, modelowania matematycznego i analizy danych. Jednym z najważniejszych osiągnięć projektu wydaje się elastyczne poszerzenie działań związanych z gromadzeniem danych. Zapoczątkowane w kilku krajach badanie kontaktów społecznych EpiPose (CoMix) objęło ostatecznie w 2021 roku ponad 20 państw Europy. Tak znaczące zwiększenie zakresu było możliwe dzięki współpracy z instytucjami takimi jak Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz uczelniami wyższymi i agencjami zdrowia publicznego w uczestniczących krajach. Dzięki wykorzystaniu różnych źródeł danych, w tym danych dotyczących kontaktów społecznych i objawów, takich jak InfluenzaNet, projekt EpiPose pokazał, w jaki sposób obywatele w całej Europie reagowali na pandemię i związane z nią ograniczenia mające na celu zwalczanie choroby.
Informacje dla decydentów
Szczególnie ważne było zgromadzenie danych dających się przełożyć na praktyczne wnioski. Opracowane w ramach prac modele statystyczne pozwoliły na ocenę skutków pandemii w czasie rzeczywistym i pomogły decydentom oszacować skuteczność różnych interwencji. Co ważne, modele te zostały zaprojektowane w taki sposób, by były zgodne z rygorami naukowymi, ale zarazem by ich wyniki mogły być łatwo interpretowane przez decydentów. Projekt EpiPose stawiał na współpracę na wielu poziomach, obejmującą naukowców, agencje zdrowia publicznego, decydentów i społeczeństwo. Wykraczała ona poza same badania i dotyczyła aktywnych działań promocyjnych wykorzystujących treści multimedialne, media społecznościowe, informacje polityczne i informacje prasowe, tak aby wyniki prac przekładały się bezpośrednio na procesy decyzyjne. Hens dodaje: „Ta niezwykle potrzebna współpraca wywarła ogromny wpływ na walkę z pandemią i pomogła w wyciągnięciu wniosków na przyszłość z korzyścią dla wszystkich mieszkańców Europy”.
Przygotowanie na przyszłość
Wnioski płynące z projektu EpiPose pozwalają nam przygotować się na przyszłe pandemie. Projekt stał się zarzewiem nowej inicjatywy o nazwie ESCAPE, której celem jest wykorzystanie jego osiągnięć i przyjrzenie się potencjalnym zagrożeniom ze strony różnych patogenów. „Przed COVID-19 mogliśmy tylko snuć teorie na temat możliwej pandemii, lecz teraz, gdy mamy do dyspozycji obszerne dane, musimy je wykorzystać możliwie najlepiej. Źle by się stało, gdybyśmy nie skorzystali z okazji, by lepiej przygotować się na kolejną pandemię”, wskazuje Hens. Dzięki połączeniu analiz epidemiologicznych z badaniami społeczno-behawioralnymi i ekonomicznymi projekt EpiPose nie tylko przyczynił się do lepszego zrozumienia pandemii COVID-19, ale także pomógł nam lepiej przygotować się do skutecznego reagowania na przyszłe kryzysy.
Słowa kluczowe
EpiPose, pandemia, COVID-19, zdrowie publiczne, dynamika społeczna, polityka publiczna, gromadzenie danych
