Pozytywne i negatywne aspekty reakcji na pandemię COVID-19 w zarządzaniu wielopoziomowym
W jaki sposób wielopoziomowe zarządzanie w Europie wpłynęło na ogólną skuteczność reakcji na pandemię COVID-19 i jakie były tego skutki? Autorzy najnowszego badania prowadzonego w ramach finansowanego ze środków UE projektu PERISCOPE analizują reakcję na pandemię COVID-19 na różnych poziomach zarządzania i wskazują na niektóre najlepsze praktyki oraz aspekty wymagające poprawy. Skupiając się na różnych międzynarodowych, krajowych i lokalnych podmiotach, które sprawowały władzę w okresie reakcji na pandemię lub brały w niej udział, badanie podważa państwocentryczne podejście do wielopoziomowego zarządzania. Odchodzi również od przeważającego dotąd nacisku na odporność, zamiast tego podkreślając trzy podstawowe koncepcje, które zwracają uwagę na społeczne, polityczne i środowiskowe aspekty zarządzania: infrastruktury społeczne, władza publiczna oraz „Jedno zdrowie” (ujednolicone podejście, które uznaje współzależność ludzi, zwierząt i środowiska). W sprawozdaniu przedstawiono szereg kluczowych ustaleń. Obejmują one fakt, że we wdrażaniu polityki dotyczącej pandemii i zapewnianiu zgodności kluczową rolę odegrało zarządzanie zdecentralizowane. Ponadto społeczności i organizacje sektora społecznościowego, takie jak organizacje ochotnicze i grupy społecznościowe, odegrały kluczową rolę w zapełnieniu luki między usługami ustawowymi (świadczonymi i opłacanymi przez rząd) a potrzebami społeczności, szczególnie wśród słabszych grup. Korzystne środowisko prawne i finansowe sprzyjało innowacyjnym formom współpracy i wzajemności na różnych szczeblach władzy. Z drugiej strony polityki dotyczące pandemii i podejścia do zarządzania doprowadziły do wykształcenia się nowych form stygmatyzacji i nierówności, a także nasiliły istniejące formy. Wydaje się, że w kształtowaniu polityki zróżnicowaną rolę odegrały również dowody naukowe.
Kluczowe kryteria na potrzeby najlepszych praktyk
W sprawozdaniu autorzy zalecają kilka kryteriów wdrażania najlepszych praktyk w zakresie zarządzania w warunkach pandemii. Potrzebujemy zdecentralizowanych struktur zarządzania, połączonych silnymi kanałami komunikacyjnymi i mechanizmami koordynacji, a także umocowanych i dobrze finansowanych organizacji sektora społecznościowego, które mogą działać na rzecz potrzeb słabszych grup. Istotne są również innowacyjne struktury finansowe i prawne, które umożliwią szybką redystrybucję środków i pozwolą na utrzymanie ważnych współprac w okresach kryzysu, jak i po ich zakończeniu. Należy zwrócić uwagę na bariery strukturalne stworzone przez pandemiczną biurokrację, które uniemożliwiają niektórym grupom skorzystanie ze szczepień, środków ekonomicznych lub opieki zdrowotnej. Uwagę należy zwrócić także na czynniki niezwiązane z ludźmi, w tym na szerokie zaangażowanie w potrzeby zwierząt i roślin oraz na wpływ środowiska zbudowanego na wyniki zdrowotne w ramach podejścia „Jedno zdrowie”. Ponadto musimy inwestować w mechanizmy nasłuchu mediów społecznościowych, które pozwalają rządom zrozumieć, dostosować i projektować założenia polityki przy współudziale społeczności, wykorzystując dane jakościowe i etnograficzne. Co więcej, do kształtowania polityki potrzebna jest szeroka i zróżnicowana baza dowodów, które zdobywamy dzięki interdyscyplinarnej współpracy badaczy oraz komunikacji naukowej realizowanej dzięki wielu mechanizmom komunikacyjnym. Projekt PERISCOPE (Pan-European Response to the ImpactS of COVID-19 and future Pandemics and Epidemics) koordynuje Uniwersytet w Pawii we Włoszech. Realizacja projektu dobiegnie końca w październiku 2023 roku. Więcej informacji: strona projektu PERISCOPE
Słowa kluczowe
PERISCOPE, COVID-19, pandemia, zarządzanie wielopoziomowe, zarządzanie, reakcja rządu, najlepsze praktyki, polityka, kształtowanie polityki
