Pandemia COVID-19: co nas czeka?
Choć minęły niemal dwa lata od wykrycia pierwszego potwierdzonego przypadku COVID-19 w Europie, region ten nadal nie może poradzić sobie z powstrzymaniem rozprzestrzeniania się tej choroby i wciąż nie wiadomo, co przyniesie przyszłość. Aby temu zaradzić, badacze wspierani przez finansowane ze środków UE projekty EpiPose, PERISCOPE i CORESMA postanowili w systematyczny sposób ocenić czynniki, które z dużym prawdopodobieństwem będą wpływać na przebieg pandemii w Europie, a następnie przewidzieć, jak przebieg ten będzie się zmieniał. Ankieta oparta była na kwestionariuszu zawierającym pytania otwarte dotyczące epidemiologii, wirusologii, zdrowia publicznego i nauk społecznych. Skierowano ją do specjalistów w całej Europie. W przeprowadzonym w ten sposób badaniu połączono epidemiologiczne aspekty pandemii z jej ekonomicznymi, społecznymi i zdrowotnymi skutkami, by uzyskać pełniejszy obraz przyszłego przebiegu tej epidemii. Ustalono, że rozwój pandemii będzie w dużej mierze zależał od odporności populacyjnej, wariantów wirusa budzących obawy (ang. variant of concern, VOC) oraz reakcji opinii publicznej na środki ochrony zdrowia publicznego. Dwa najważniejsze czynniki kształtujące odporność populacyjną to szczepienia i tak zwana odporność naturalna, będąca wynikiem uprzedniego zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz, prawdopodobnie, wcześniejszego narażenia na inne koronawirusy. „Odsetki osób o naturalnej odporności w populacjach poszczególnych europejskich krajów znacznie się różnią. Jednak we wszystkich państwach większa część populacji pozostała podatna na zakażenie”, jak piszą autorzy badania. Stosunek Europejczyków do szczepień „stale się zmienia” – od początkowej silnej akceptacji wśród osób starszych i narażonych po nieufność, która pojawiła się po ogłoszeniu informacji o potencjalnym związku szczepień z rzadkimi skutkami ubocznymi, i niższą skłonność do przyjęcia szczepionki u młodszych ludzi. Jednak dopóki nie uda się osiągnąć odporności populacyjnej, należy utrzymywać odpowiednie restrykcje, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa. W odniesieniu do perspektywy krótkoterminowej badacze stwierdzają, że „wielu ludzi jest wciąż niezaszczepionych, warianty budzące obawy nadal się pojawiają i rozprzestrzeniają, a mobilność i mieszanie się populacji mają się nasilić. W związku z tym zniesienie restrykcji w zbyt dużym stopniu i zbyt wcześnie może wywołać kolejną silną falę zachorowań. Zagrożenie to utrzymuje się pomimo zmniejszonego prawdopodobieństwa transmisji wynikającego z postępów programu szczepień i rzadszego przebywania w pomieszczeniach zamkniętych w lecie 2021 roku”.
Przewidywania na drugą połowę 2021 roku i dalszą przyszłość
Jesienią będziemy spędzać więcej czasu w pomieszczeniach zamkniętych, co może przyspieszyć rozprzestrzenianie się wirusa i wymusić ponowne – i prawdopodobnie zbyt późne – wdrożenie działań w zakresie zdrowia publicznego. Ostatecznie przebieg zdarzeń zależeć będzie od wskaźników wyszczepienia. Jak podano w raporcie z badań, „państwa, w których […] wyszczepialność jest wysoka, mogą, w najgorszym przypadku, spodziewać się w zimie jedynie niewielkich fal zachorowań na COVID-19”, pod warunkiem utrzymania umiarkowanych środków ochrony zdrowia publicznego. Z kolei państwa, w których szczepieniu poddała się mniejsza ilość obywateli, doświadczą fal o większym nasileniu, o ile nie podejmą odpowiednich działań zapobiegawczych. Czy można zatem spodziewać się, że pandemia wygaśnie w ciągu następnych 3–5 lat? Jak pokazuje badanie, nie ma pewności, że wirusa SARS-CoV-2 uda się wyeliminować w perspektywie długoterminowej. Niemniej jednak walka z wirusem będzie wymagać „globalnego zaangażowania politycznego oraz jednolitej i spójnej zgody społeczeństw na uczynienie eliminacji wirusa celem nadrzędnym”. Jeśli szczepienia obejmą także dzieci, niektóre kraje mogą osiągnąć wskaźniki wyszczepienia na tyle wysokie, że możliwe stanie się trwałe zapobieganie lokalnej transmisji wirusa. W przypadku krajów, w których odporność jest niedostateczna lub zbyt niejednorodna, spodziewane są powtarzające się lokalne i sezonowe epidemie. Autorzy mają nadzieję, że wyniki prac wspieranych przez projekty EpiPose (Epidemic intelligence to minimize 2019-nCoV’s public health, economic and social impact in Europe), PERISCOPE (Pan-European Response to the ImpactS of COVID-19 and future Pandemics and Epidemics) oraz CORESMA (COVID-19-Outbreak Response combining E-health, Serolomics, Modelling, Artificial Intelligence and Implementation Research) staną się naukową podstawą debat politycznych. Badanie opublikowano w serwisie „The Lancet Regional Health – Europe”. Więcej informacji: strona projektu EpiPose projekt PERISCOPE strona projektu CORESMA
Słowa kluczowe
EpiPose, PERISCOPE, CORESMA, COVID-19, SARS-CoV-2, koronawirus, zdrowie publiczne, odporność, szczepienie, pandemia, wariant budzący obawy
