Spersonalizowana integracja przynosi korzyści uchodźcom
W ostatnich latach skala i skutki przymusowych przesiedleń stale rosną. Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców podało w 2022 roku, że obecnie uchodźcami jest ponad 100 milionów ludzi, głównie z takich krajów jak Afganistan, Mjanma, Sudan Południowy, Syria, Ukraina i Wenezuela. Podczas gdy większość z nich przyjmowana jest w krajach sąsiednich, duża liczba uchodźców nadal dociera do państw znajdujących się dużo dalej.
Zaspokajanie potrzeb osób przesiedlonych
„Społeczności przyjmujące, władze i społeczność międzynarodowa tworzą różne zasoby, aby pomóc tym ludziom, od pomocy po integrację”, wyjaśnia koordynator projektu RAISD Rubén Fuentes-Fernández z Uniwersytetu Complutense w Madrycie. „Jednak zasoby te są niezmiennie ograniczone, uwaga publiczna przenosi się na inne problemy, a osoby przesiedlone są często pozostawione bez nadziei lub sposobów na dalsze życie”. Kluczową kwestią jest tu fakt, że programy pomocowe zwykle odpowiadają na typowe potrzeby i nie są w pełni przygotowane do monitorowania szczególnych potrzeb grup docelowych lub społeczności przyjmujących. Sytuacja ta jest jeszcze bardziej niepewna w przypadku szczególnie wrażliwych grup.
Uwzględnianie grup szczególnie wrażliwych
Aby sprostać temu wyzwaniu, finansowany ze środków UE projekt RAISD skupił się na grupach szczególnie wrażliwych, takich jak małoletni bez opieki, kobiety będące ofiarami przemocy oraz osoby z niepełnosprawnościami. „Nasza propozycja polegała na określeniu i scharakteryzowaniu nowatorskiego pojęcia kontekstu wrażliwości”, mówi Fuentes-Fernández. „Jest to kontekst, który prowadzi do wrażliwości danej grupy. Zależy to od ich cech, cech społeczności przyjmującej, ich historii, interakcji i potrzeb”. W związku z tym zespół projektu RAISD starał się opracować konkretne Spersonalizowane strategie uwagi i włączenia społecznego (ang. Tailored Attention and Inclusion Strategies, TAIS). Uznano, że aby strategie te były skuteczne, będą wymagały aktywnego udziału wszystkich zainteresowanych stron, od osób przesiedlonych po usługodawców i decydentów, od etapu projektowania, poprzez wdrażanie, po ocenę. Następnie w ramach projektu przeprowadzono pilotaż w siedmiu krajach, z których wszystkie są krajami tranzytowymi i/lub docelowymi dla osób przesiedlonych z Europy i Bliskiego Wschodu. Celem było wykazanie, że TAIS są bardziej skutecznym podejściem do integracji i włączenia społecznego przesiedlonych osób, a następnie dostarczenie narzędzi metodologicznych, aby inni mogli się na nich wzorować.
Powodzenia w spersonalizowanym włączeniu społecznym
We wszystkich studiach przypadków działania zostały dostosowane do potrzeb osób z grup szczególnie wrażliwych. Na przykład w Libanie opracowana strategia TAIS była nastawiona na rozwiązywanie problemów społecznych, emocjonalnych i akademickich. Oprócz zapewnienia świadomości na temat koronawirusa wśród kobiet w ciąży, osób starszych i innych osób z grupy ryzyka, program miał pozytywny wpływ na ludność syryjską w obozach. „Hiszpańska strategia TAIS skupiła się na promowaniu ekonomicznej autonomii kobiet z krajów subsaharyjskich, z których część jest ofiarami handlu ludźmi”, dodaje Fuentes-Fernández. „Zainteresowane strony postępowały zgodnie z wytycznymi naszej metodologii i zaprojektowały TAIS wspólnymi siłami. Strategię TAIS dostosowano następnie do dwóch różnych podgrup beneficjentów: tych, którzy chcieli rozpocząć własną działalność gospodarczą, oraz tych, którzy potrzebowali podstawowego szkolenia, aby zrozumieć hiszpański rynek pracy”. Pomyślny przebieg tych doświadczeń dowiódł skuteczności koncepcji TAIS. „Strategie TAIS uwzględniają kontekst i zapewniają ciągłą ocenę”, zauważa. „Dzięki temu lepiej realizują swoje cele i lepiej wykorzystują zasoby”. W ramach projektu opublikowano katalog zaleceń, obejmujący zalecenia dotyczące polityk, a jednocześnie utworzono obserwatorium w celu kontynuacji rozpowszechniania i badań. „Jest to kluczowy element naszej strategii, aby móc kontynuować współpracę w tym zakresie po zakończeniu projektu i tworzyć nowe możliwości”, mówi Fuentes-Fernández. „Obejmuje to m. in. pomysły na działania społeczne, lokalne bazy wiedzy do wymiany badawczej oraz zaangażowanie wolontariuszy”.
Słowa kluczowe
RAISD, uchodźcy, UNHCR, Syria, Ukraina, osoby przesiedlone, handel ludźmi, integracja