Poszukiwanie nowych minerałów w Europie przy użyciu tanich i przyjaznych dla środowiska technologii
Przemysł europejski odpowiada za zużycie około 20 % światowych zasobów mineralnych, natomiast wytwarza tylko 3 % z nich. Zapotrzebowanie na metale i produkty mineralne jest na tyle wysokie, że aby je zaspokoić, mniej więcej co dwa lata trzeba by odkrywać, a następnie zagospodarowywać nowe złoże rudy. „Dostępne obecnie narzędzia nie są w pełni przystosowane do poszukiwania złóż ukrytych głęboko pod powierzchnią ziemi, dlatego tak niezbędne jest opracowanie nowych metod”, wyjaśnia prof. Nicholas Arndt z Instytutu Nauk o Ziemi przy Université Grenoble Alpes we Francji, członek zespołu koordynującego realizację finansowanego przez UE projektu PACIFIC. „W wielu regionach dużą przeszkodą w poszukiwaniu minerałów jest negatywna opinia, jaka krąży na temat sektora górniczego, w związku z czym musimy znaleźć lepsze sposoby informowania ludzi o potrzebie działalności wydobywczej i korzyściach z niej płynących”.
Innowacyjne metody poszukiwania złóż rud
Zespół projektu PACIFIC opracował dwie całkowicie nowatorskie, komplementarne techniki, które umożliwiają dużo skuteczniejsze poszukiwanie nowych źródeł minerałów. Jedną z nich jest pasywna metoda sejsmiczna polegająca na rozmieszczaniu na powierzchni ziemi węzłów (odbiorników), liczonych nawet w tysiącach, które rejestrują przestrzenne i powierzchniowe fale sejsmiczne. Na podstawie przetwarzania szumu sejsmicznego otoczenia, na przykład fal oceanicznych, ruchu ulicznego czy mikrowstrząsów sejsmicznych, generowane są obrazy warstwy znajdującej się pod powierzchnią. Technika ta została przetestowana na terenie złoża w kanadyjskiej miejscowości Marathon. Sprawdza się ona dobrze przy poszukiwaniu złóż mineralnych na obszarach wcześniej niebadanych. Z kolei pasywna metoda sejsmiczna z wieloma układami pomiarowymi wykorzystuje dwa rodzaje układów – elementy pierwszego umieszcza się na powierzchni, a elementy drugiego instalowane są pionowo w otworach wiertniczych, co pozwala na uzyskanie lepszej rozdzielczości przy dużym zasięgu głębokościowym. Skuteczność tej techniki została wykazana na terenie złoża rudy żelaza Kallak w Szwecji. Sprawdza się ona dużo lepiej na obszarach, na których trwają bądź już zostały wykonane odwierty, lub do poszukiwania złóż w pobliżu czynnej kopalni. Obie te metody nie tylko dają możliwość zaspokojenia obecnego i przewidywanego popytu na produkty mineralne, ale są przy tym bardziej ekonomiczne i przyjazne dla środowiska niż techniki dostępne obecnie na rynku. Pakietem komercyjnym opracowanym przez partnerów projektu PACIFIC w oparciu o ich innowacyjne rozwiązania zainteresowało się już kilka firm zajmujących się poszukiwaniem minerałów.
Budowanie społecznej świadomości
W ramach projektu przeprowadzono szereg badań, aby zrozumieć mechanizmy psychologiczne odpowiedzialne za ocenę informacji i postrzeganie zagrożeń związanych z działalnością górniczą. Ponadto uruchomiona została ankieta internetowa, w której 1 000 osób wyraziło swoją opinię na temat poszukiwania minerałów i prowadzenia działalności wydobywczej w Irlandii. Uczestników ankiety zapytano o to, jak postrzegają górnictwo i związaną z nim działalność oraz jej skutki. Jak pokazały wyniki, większość respondentów nie posiadała wystarczającej wiedzy, by móc w sposób świadomy ocenić projekty wydobywcze. Dlatego też zespół badawczy wykorzystał zebrane informacje do opracowania wytycznych, w których wskazał najlepsze strategie informowania zainteresowanych stron o działalności przemysłowej związanej z zasobami mineralnymi. „Firmy zajmujące się poszukiwaniem minerałów odniosą korzyści ze stosowania narzędzi poszukiwawczych, a wytyczne dotyczące skutecznego prowadzenia działań informacyjnych pomogą im w dialogu z politykami, decydentami i opinią publiczną”, podsumowuje prof. Arndt. Ostatecznie te nowatorskie metody nie tylko przyczynią się do odkrywania nowych złóż rud, ale zwiększą też konkurencyjność europejskiego przemysłu poszukiwania minerałów i doprowadzą do zmniejszenia zależności Europy od importowanych produktów mineralnych.
Słowa kluczowe
PACIFIC, minerał, górnictwo, ruda, złoże rudy, metal, pasywna metoda sejsmiczna
