Co globalne ocieplenie i wysiłki, aby się do niego przystosować oznaczają dla ludzkiego zdrowia
Większość prognoz dotyczących liczby zgonów związanych z wyższymi temperaturami w Europie, czyli śmiertelności z powodu upałów, nie uwzględnia faktu, że proces adaptacji już trwa. Joan Ballester, adiunkt naukowy zajmujący się klimatem i zdrowiem w Barcelońskim Instytucie Zdrowia na Świecie (ISGlobal), twierdzi, że z tego powodu dane mogą być zawyżone. Dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie” na realizację projektu ACCLIM, Joan Ballester spędził ostatnie 2 lata na gromadzeniu dokładniejszych danych na ten temat. Badał najnowsze trendy w zakresie śmiertelności z powodu upałów i teoretyczny spadek tej liczby związany z procesem adaptacji. „Podejmowane są duże wysiłki w celu przystosowania się do zmiany klimatu, zarówno jeśli chodzi o łagodzenie jej skutków, jak i adaptację, ponieważ musimy wiedzieć, czy warto to robić. Jeśli nie, musimy wszystko przemyśleć od nowa”, mówi Ballester. Zestaw danych zawiera zapisy dziennych temperatur i zgonów w 150 regionach Europy w latach od 1998 do 2012. Dzięki analizie informacji z poszczególnych krajów Ballester mógł sprawdzić, w których z nich adaptacja sprawdza się najlepiej. Wiedza ta może pomóc w kształtowaniu przyszłych strategii i przydać się osobom prognozującym przyszłe obciążenia dla systemów opieki zdrowotnej w Europie.
Łagodzenie ma kluczowe znaczenie
Ballester odkrył, że przystosowywanie się do rosnących temperatur ma miejsce w całej Europie, ale skutki wyższych temperatur niwelują zyski. „Każdego roku jesteśmy mniej podatni na określoną temperaturę, ale wraz z jej wzrostem liczba zgonów się nie zmienia”, mówi Ballester. „Zmniejszamy naszą wrażliwość, ale wpływa to na śmiertelność”. Jego zdaniem „realne korzyści osiągniemy tylko wtedy, gdy uda nam się ograniczyć skalę zmian klimatu”. Wprowadzenie PKB jako kolejnej zmiennej i obserwowanie różnic między krajami od czasu recesji w 2008 roku przyniosło zaskakujące wyniki. „Zazwyczaj moglibyśmy się spodziewać, że wzrost gospodarczy będzie ściśle związany z dobrobytem, ale okazało się, że w krajach, które mniej odczuły skutki załamania gospodarczego, śmiertelność wzrosła”, dodaje Ballester. Podczas gdy w latach 2008–2012 liczba zgonów z powodu upałów spadła w Hiszpanii o 1,54 %, a we Włoszech o 1,96 %, w tym samym okresie w Niemczech wzrosła o 0,37 %, a w Polsce o 2,25 %.
Brudne powietrze, a nie PKB
To sugeruje, że śmiertelność z powodu upałów ma charakter procykliczny i rośnie w okresach rozwoju gospodarczego. Nie oznacza to jednak, że wzrost PKB będzie bezpośrednią przyczyną większej liczby zgonów. Większa aktywność gospodarcza i przemysłowa wiąże się z wyższym poziomem zanieczyszczenia powietrza w miastach, co wydaje się wskazywać, że głównym winowajcą jest brudne powietrze. Przyczyniają się do tego także inne czynniki. W czasach dobrobytu ludzie częściej podróżują, piją i palą, podczas gdy kryzys gospodarczy zwykle ogranicza niezdrowe nawyki. „Nie twierdzę, że powinniśmy ograniczyć wzrost gospodarczy, ponieważ zmniejszy to śmiertelność. Skutki polityki oszczędnościowej są zazwyczaj widoczne dopiero po kilku latach i również mogą mieć na to wpływ. Przesłanie jest takie, że powinniśmy zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza w miastach, aby wzrost gospodarczy szedł w parze ze zdrowym społeczeństwem”, wyjaśnia Ballester. Klimatolog poszerzy zakres swoich badań w kolejnym projekcie finansowanym przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, www.early-adapt.eu (EARLY-ADAPT). Przyjrzy się w nim temperaturze i wpływie 11 czynników środowiskowych na śmiertelność.
Słowa kluczowe
ACCLIM, śmiertelność z powodu upałów, zmiana klimatu, globalne ocieplenie, temperatura, adaptacja, łagodzenie, zanieczyszczenie powietrza
