Jak lepiej dostosować się do zmiany klimatu
Globalne ocieplenie niesie ze sobą zagrożenie dla wszystkich istot żyjących na Ziemi. Skutki zmiany klimatu będą zależne od podjętych działań. Nieodpowiednie działania związane z dostosowaniem się do zmiany klimatu mogą jednak zwiększać podatność na zagrożenia, nie powodować poprawy warunków i być niezgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Dlatego w ramach finansowanego ze środków UE projektu REGILIENCE stworzono narzędzie do samooceny wspomagające identyfikację ryzyka związanego z nieodpowiednią lub niewystarczającą adaptacją (maladaptacją).
Jakie są przyczyny maladaptacji?
Jak podano w artykule zamieszczonym na stronie projektu REGILIENCE, maladaptacja wynika z braku odpowiedniego podejścia do przyszłych scenariuszy i czynników trudnych do przewidzenia, niedociągnięć wdrożeniowych, czynników geograficznych oraz demograficznych, a także z faworyzowania popularnych rozwiązań krótkoterminowych. Jest ona również skutkiem ograniczonego dostępu do informacji, niewłaściwego wykorzystania danych, niezrównoważonego gospodarowania finansami, jak i nieodpowiedniej komunikacji. Zespół projektu REGILIENCE zidentyfikował pięć kategorii czynników ryzyka związanych z maladaptacją: brak skuteczności, niewystarczająca wiedza i zrozumienie, brak zintegrowania i koordynacji, brak zrównoważonych rozwiązań i zależność od ścieżki oraz brak istotności. „Dzięki ocenie ryzyka maladaptacji zmniejsza się prawdopodobieństwo, że działania adaptacyjne spowodują zwiększoną podatność na zagrożenia lub zaszkodzą źródłom utrzymania, ekosystemom i gospodarce”, napisano w artykule. „Poznanie zagrożeń związanych z maladaptacją umożliwia ich wykrywanie na wczesnym etapie planowania działań adaptacyjnych oraz ograniczanie ich wpływu po właściwym zidentyfikowaniu. Ponadto zrozumienie potencjalnych zagrożeń może podnieść ogólną świadomość maladaptacji”.
Wytyczne i zalecenia
Jak wyjaśniono w artykule, narzędzie do samooceny przeznaczone jest głównie dla osób lub instytucji z sektora publicznego, które są odpowiedzialne za planowanie oraz realizację regionalnych projektów lub działań adaptacyjnych. Jednak biorąc pod uwagę rosnące znaczenie roli, jaką w adaptacji odgrywają organizacje społeczne i sektor prywatny, badacze z projektu REGILIENCE „zachęcają decydentów na wszystkich szczeblach do korzystania z narzędzia w celu określenia potencjalnych zagrożeń związanych z maladaptacją”. Z narzędzia należy korzystać na etapie planowania działań związanych z przystosowywaniem się do zmiany klimatu. Zawiera ono listę kontrolną składającą się z 17 pytań dotyczących czynników ryzyka dotyczących nieodpowiedniej lub niewystarczającej adaptacji. Na każde pytanie użytkownicy mogą odpowiedzieć „tak”, „częściowo” lub „nie”, a na podstawie odpowiedzi można ocenić, czy konkretne zaplanowane działanie adaptacyjne jest odpowiednie. Badacze zalecają wypełnienie listy kontrolnej przez więcej niż jedną osobę, by można było porównać wyniki. Partnerzy projektu przedstawili także zestaw zaleceń dotyczących tego, jak zapobiegać maladaptacji w praktyce. Autorzy zachęcają decydentów do zgłębiania złożonego problemu maladaptacji, lepszego planowania przyszłych przedsięwzięć, dostosowania strategii i działań w sektorach, zaangażowania do udziału wszystkich zainteresowanych stron i przeznaczania środków finansowych na właściwe działania adaptacyjne. W ramach projektu REGILIENCE (Resilience Strategies for Regions) zorganizowana zostanie seria 10 otwartych sesji szkoleniowych online, mających na celu przedstawienie zainteresowanym europejskim podmiotom regionalnym dostępnych możliwości wsparcia i rozwiązań technicznych w zakresie adaptacji do zmian klimatu. Sesje będą się odbywać do 2025 roku. Pierwsza z nich odbyła się w marcu 2023 roku i dotyczyła europejskiej odporności. Więcej informacji: strona projektu REGILIENCE
Słowa kluczowe
REGILIENCE, klimat, adaptacja, zmiana klimatu, maladaptacja, narzędzie do samooceny
