Dzięki pobieraniu próbek genetycznych na szeroką skalę i włączeniu do badań pierwotnych psowatych udało się rzucić nowe światło na relacje pomiędzy wilkami i psami
Finansowane przez UE badanie prowadzone w ramach programu Maria Skłodowska-Curie wspiera projekt Where Wolf mający na celu udzielić odpowiedzi na niektóre kluczowe pytania dotyczące relacji pomiędzy populacjami wilków a psami domowymi. Główny badacz, dr Shyam Gopalakrishnan, wziął pod uwagę trzy aspekty genetyki ewolucyjnej i populacyjnej psowatych: 1) relacje pomiędzy różnymi podgatunkami wilków, 2) zjawisko udomowienia psów i miejsce jego wystąpienia oraz 3) zakres występującego miejscowo i w obrębie niewielkiego terenu przepływu genów pomiędzy psami a wilkami. Dr Gopalakrishnan wyjaśnia: „Przez przepływ genów występujący miejscowo i w obrębie niewielkiego terenu rozumiem mieszanie się / przepływ genów pomiędzy dwiema populacjami / dwoma gatunkami zamieszkującymi ten sam obszar, takimi jak wilki szare i kojoty w Ameryce Północnej. Na tym założeniu opiera się koncepcja introgresji adaptacyjnej. Jako przykład rozważmy grenlandzkie psy zaprzęgowe, które są doskonale przystosowane do trudnych warunków północnej Arktyki. Być może udało im się uzyskać taką kombinację cech dzięki krzyżowaniu się z wilkami zamieszkującymi Grenlandię, które były już do tych warunków przystosowane. To właśnie przykład adaptacyjnego przepływu genów, czy też introgresji adaptacyjnej”. Ze względu na to, na ile złożonymi systemami biologicznymi są psy i wilki, w projekcie Where Wolf nie udało się określić miejsca udomowienia psa ani źródła psa domowego. Jednak nie oznacza to, że projekt nie przyczynił się w żaden sposób do uzyskania odpowiedzi na te pytania. „Jeżeli chodzi o arktyczne rasy psów, takie jak husky syberyjski czy grenlandzkie psy zaprzęgowe, wiemy dość dobrze, skąd one pochodzą i w jaki sposób musiały się przystosować, aby być w stanie przetrwać w warunkach arktycznych. Pod wieloma względami są to podobne przystosowania, jakich musieli dokonać ludzie, aby przeżyć na dalekiej północy”, mówi dr Gopalakrishnan. Prof. Tom Gilbert z ośrodka Center for GeoGenetics przy Uniwersytecie Kopenhaskim przeprowadził sekwencjonowanie genomu znacznej liczby wilków z różnych regionów świata. Łącząc te zasoby z dostępnymi publicznie sekwencjami genomu psów i wilków oraz sekwencjami genomu pierwotnych psowatych (opracowanymi przez laboratorium Gilbert we współpracy z partnerami z całego świata), dr Gopalakrishnan miał możliwość zbadania tych aspektów genetyki populacyjnej i ewolucyjnej psowatych. Dzięki zgromadzeniu dużej liczby próbek i włączeniu do badań pierwotnych psowatych dr Gopalakrishnan mógł rzucić nowe światło na historię ewolucji psowatych. W projekcie udało się uzyskać pierwszy genom wilka sekwencjonowany de novo, który powinien okazać się pomocny w wielu przyszłych badaniach dotyczących psów. Jak wyjaśnia dr Gopalakrishnan, „Podjęliśmy się szeroko zakrojonego badania, które obejmowało wiele różnych gatunków psowatych, w tym cyjony rude (dzikie psy azjatyckie), likaony pstre, kojoty, wilki, szakale i psy. Ku naszej radości i rozpaczy badanie to ujawniło niezwykłą złożoność ewolucji tego kompleksu gatunków – stwierdzono znaczny przepływ genów zarówno pomiędzy blisko, jak i dalej spokrewnionymi gatunkami”. Niedawno przeprowadzone badania różnych gatunków, od gęsi po kotowate, wykazały wielokrotnie, że przepływ i mieszanie się genów pomiędzy gatunkami jest w naturze raczej zasadą niż wyjątkiem. Badanie dr. Gopalakrishnana pozwoliło dodać do tej ciągle wydłużającej się listy także psowate. Projekt ten może mieć obiecujący wpływ na ochronę gatunków. Poczynione w nim odkrycia na temat wilków grenlandzkich i gatunku canis anthus mogą zostać wykorzystane przy podejmowaniu decyzji dotyczących ochrony gatunków. „W trakcie projektu Where Wolf musieliśmy się zmierzyć z wieloma wyzwaniami i dostosować stawiane sobie pytania w taki sposób, aby lepiej zrozumieć historię ewolucji psowatych. Jestem dumny z tego, że wraz ze współpracownikami potraktowaliśmy te wyzwania jako szanse na dowiedzenie się więcej o tych gatunkach”, mówi dr Gopalakrishnan.
Słowa kluczowe
Where Wolf, psy, wilki, psowate, pobieranie próbek genetycznych, pierwotne psowate