Ponadnarodowa działalność skrajnie prawicowych organizacji nacjonalistycznych
W projekcie Transnat_farright badano sposób działania sieci skrajnie prawicowych organizacji nacjonalistycznych w Europie Środkowej. „Bycie nacjonalistycznym aktywistą często wiąże się ze współpracą i wymianami międzynarodowymi, których celem jest zarówno wzmocnienie ruchu narodowego lub organizacji narodowej, jak również wsparcie międzynarodowej społeczności osób o podobnych poglądach”, mówi stypendystka projektu, dr Agnieszka Pasieka. Celem projektu Transnat_farright (Transnational nationalism. Far-Right Nationalist Groups in East Central Europe in the 20th and 21st centuries) było zapełnienie luki w badaniach dotyczącej tego aspektu działalności organizacji skrajnie prawicowych. Badania prowadzone w ramach projektu podkreśliły wartość interdyscyplinarnego dialogu i potrzebę rozważenia kontekstu historycznego w analizie współczesnych ruchów skrajnie prawicowych. W ramach tej konkretnej metody podkreślono też znaczenie uwzględnienia metodologii etnograficznej w takich badaniach. Niuanse współczesnej działalności ruchów skrajnie prawicowych Badania w ramach projektu oparto na trzech głównych założeniach. Zamiast oddzielnie analizować grupy skrajnie prawicowe, a następnie je porównywać, dr Pasieka zdecydowała się zbadać kontakty i wymianę pomiędzy nimi. Dlatego „w projekcie„Transnat_farright starano się zrozumieć procesy, za pośrednictwem których różni aktorzy ruchu nacjonalistycznego – grupy i jednostki – naśladują się nawzajem i inspirują, jak również wzajemnie się ograniczają”. Następnie stypendystka odniosła współczesne obserwacje do podobnych zjawisk zachodzących w latach 20. i 30. XX wieku. Biorąc pod uwagę wzorce współpracy skrajnie prawicowych organizacji w tamtym okresie, skoncentrowano się na „zbadaniu, do jakiego stopnia szeroko rozumiane lata 30. stanowią inspirację dla współczesnych aktywistów”. Wreszcie, w projekcie skupiono się na ruchach i organizacjach, które nie są partiami politycznymi jako takimi i które przyciągają młodzież. Dr Pasieka podkreśliła znaczenie zgromadzenia większej ilości informacji na temat takich aktorów ruchu nacjonalistycznego oraz sposobu, w jaki wpływają oni na powiązane sentymenty i działania. Badania historyczne i etnograficzne Prowadzenie badań etnograficznych dotyczących skrajnie prawicowych organizacji wiąże się z pewnymi trudnościami. „Dlatego w swoich badaniach zestawiłam etnograficzny aspekt współczesnych ruchów skrajnie prawicowych z archiwalnymi badaniami dotyczącymi aktorów skrajnie prawicowych ruchów nacjonalistycznych z lat 30.”, wyjaśnia dr Pasieka. W celu porównania zjawisk współczesnych z tymi z lat 30. przeprowadzono badania archiwów w Wiedniu, Warszawie, Lwowie (który do roku 1939 był polskim miastem) oraz Trieście. Przed II wojną światową wszystkie te miasta były wieloetniczne i dlatego uznano je za interesujące miejsca dla prowadzenia badań międzynarodowo-nacjonalistycznego charakteru różnych działań nacjonalistów. Badania w terenie przeprowadzono we Włoszech i w Polsce, a także w południowej części Słowacji zamieszkałej przez mniejszość węgierską. Stypendystka musiała po pierwsze nawiązać kontakty i zdobyć lub wynegocjować dostęp do odpowiednich grup i środowisk. Badania terenowe obejmowały uczestnictwo w różnych wydarzeniach organizowanych przez grupy skrajnie prawicowe i ich obserwację, od dużych festiwali i demonstracji, po wydarzenia integracyjne na małą skalę. Nowe informacje i przyszłe możliwości Wyniki prac przeprowadzonych w ramach projektu zaprezentowano na licznych międzynarodowych konferencjach i warsztatach w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Dostarczają one nowych informacji na omawiany temat i uzupełniają istniejące badania, które zazwyczaj skupiają się na partiach politycznych i rzadko uwzględniają metodologię etnograficzną. W publikacji z 2017 r. pt. „Taking far-right claims seriously and literally: Anthropology and the study of right-wing radicalism (Poważne i dosłowne traktowanie postulatów organizacji skrajnie prawicowych: antropologia i analiza prawicowego radykalizmu)” dr Pasieka omawia szereg problemów metodologicznych i etycznych związanych z badaniami nad ruchami skrajnie prawicowymi. Na przykład w swojej pracy omawia ona problem, jak przedstawić obiektywny obraz uczestników badań pomimo niezgadzania się z ich poglądami. Stypendystka zamierza wykorzystać doświadczenia zdobyte podczas pracy w ramach tego stypendium w nowym projekcie: „Living right: an anthropological study of far-right activism (Życie po prawej stronie: analiza antropologiczna działań organizacji skrajnie prawicowych)”. Chociaż projekt ten nadal skupiać się będzie na ponadnarodowej współpracy, badania będą dotyczyć głównie różnych działań obywatelskich podejmowanych przez skrajnie prawicowych aktorów.
Słowa kluczowe
Transnat_farright, skrajna prawica, ponadnarodowy, etnograficzny, organizacje nacjonalistyczne, działania organizacji skrajnie prawicowych
