Odzysk metali krytycznych z opadów wspiera ekologiczne technologie
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (WEEE) jest najszybciej rosnącym strumieniem odpadów w Europie. Jednak artykuły te zawierają znaczne ilości surowców określanych mianem metali krytycznych, które mogą zostać w sposób opłacalny poddane recyklingowi. Dostępność metali krytycznych ma kluczowe znaczenie dla zaawansowanych technologii, rozwiązań ekologicznych i zastosowań obronnych, jednak podatne są one na wahania podaży. Celem finansowanego przez UE projektu HYDROWEEE DEMO był odzysk metali pospolitych i szlachetnych z WEEE za pomocą innowacyjnych procesów hydrometalurgicznych. Jego uczestnicy wykorzystali osiągnięcia poprzedzającej go unijnej inicjatywy, w ramach której opracowano procesy wykorzystujące kwas siarkowy w celu wyodrębnienia cennych metali z lamp i monitorów kineskopowych (CRT), wyświetlaczy ciekłokrystalicznych (LCD), akumulatorów litowo-jonowych, płytek obwodów drukowanych (PCB) oraz katalizatorów przemysłowych. Partnerzy projektu nie tylko udoskonalili techniki wyodrębniania 11 różnych metali, włączając w to złoto i srebro, lecz także opracowali nowe metody odzysku sześciu kolejnych. Nowe procesy dostarczają materiałów charakteryzujących się wystarczającą czystością (ponad 95%), aby mogły one zostać ponownie wprowadzone na rynek i wykorzystane przez sektor przemysłowy, na przykład w procesie galwanizacji. „Zbudowaliśmy w skali 1:1 dwie instalacje demonstracyjne wykorzystujące procesy na skalę przemysłową (jedną mobilną, a drugą stacjonarną), aby przetestować ich wydajność oraz udowodnić możliwość zastosowania opracowanych procesów z technicznego, ekonomicznego, operacyjnego i społecznego punktu widzenia” – twierdzi dr Bernd Kopacek, koordynator projektu. Nadanie instalacji mobilnego charakteru dzięki umieszczeniu jej w kontenerze pozwala na użytkowanie jej w różnym czasie przez kilka małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), ograniczając tym samym zarówno ilość odpadów, jak i wymagany wkład finansowy. Uniwersalny charakter procesów umożliwia recykling różnorodnych materiałów w pojedynczej instalacji mobilnej metodą wsadową. „Wykorzystanie instalacji recyklingu chemicznego pomoże MŚP lepiej zrozumieć, które metale krytyczne można odzyskać i gdzie mogą pojawiać się ewentualne trudności. Ponadto zyskają one wgląd w rynek metali krytycznych i będą mogły rozbudować sieć współpracy z klientami i partnerami” – wyjaśnia dr Kopacek. Z korzyścią dla wszystkich Podmioty zajmujące się recyklingiem zyskają dzięki inicjatywie możliwość wyodrębniania większej ilości metali. Producenci wykorzystujący metale krytyczne będą mogli cieszyć się niezawodnością i ciągłością dostaw surowców z Europy, uniezależniając się od Chin, które obecnie wydobywają 97% pierwiastków ziem rzadkich. Z kolei dzięki ograniczonej potrzebie wydobywania nowych metali i lepszemu zarządzaniu odpadami ogół społeczeństwa odniesie korzyści w postaci czystszego środowiska naturalnego. Osiągnięcia projektu przyczynią się do poprawy wydajności i zdolności produkcyjnych, propagując innowacje poprzez wprowadzenie bardziej wydajnych procesów i technologii. Nie tylko zapewni to oszczędność kosztów, energii i zasobów naturalnych, lecz także pomoże zmniejszyć wrażliwość Europy na wahania cen surowców. Zdaniem dra Kopaczka: „Obroty z każdej instalacji mobilnej zależą od recyklingowanego materiału, jednak mogą sięgać 3,5 miliona euro przy uwzględnieniu jej obecnych rozmiarów”. Tym samym inicjatywa HYDROWEEE DEMO wspiera technologie ekologiczne, włączając w to e-mobilność i energooszczędne oświetlenie, które w dużej mierze wykorzystują surowce takie jak kobalt, ind i pierwiastki ziem rzadkich (w tym itr). Badania pokazują, że jeśli nie zostaną podjęte żadne działania na rzecz zmiany obecnej sytuacji, światowej podaży tych materiałów będzie coraz trudniej pokryć zapotrzebowanie. Dr Kopacek podsumowuje: „Projekt HYDROWEE DEMO zaproponował rozwiązania zgodne z unijną strategią Europa 2020 i jej inicjatywą przewodnią – «Europą efektywnie korzystającą z zasobów». Spodziewamy się również, że stworzy on od pięciu do siedmiu nowych miejsc pracy w obrębie każdej instalacji mobilnej, dlatego zamierzamy wykorzystywać te instalacje w całej Europie, a także dostarczyć dodatkowe egzemplarze do innych regionów świata”.
Słowa kluczowe
Recykling, WEEE, metale krytyczne, HYDROWEEE, MŚP
