Nowa technologia i techniki zarządzania szansą dla europejskiego sektora akwakultury
Rozwój europejskiej akwakultury spotyka się z coraz większym oporem regulatorów i podmiotów zainteresowanych. Naukowcy unijni pracujący obecnie nad projektem IDREEM (Increasing Industrial Resource Efficiency in European Mariculture) mają nadzieję rozwiązać ten problem poprzez wprowadzenie innowacyjnych technik zrównoważonego rozwoju. "Jeśli uda nam się wdrożyć do europejskiej akwakultury bardziej zintegrowane systemy produkcyjne, będziemy mogli wejść na ścieżkę rozwoju zrównoważonego pod względem środowiskowym i społecznym, jednocześnie zapewniając konkurencyjność gospodarczą", mówi Adam Hughes, koordynator projektu IDREEM. Jednym z największych problemów w branży są odpady. Akwakultura wytwarza dwa główne rodzaje odpadów — niewielkie zanieczyszczenia nierozpuszczone oraz odpady rozpuszczone, takie jak niezjedzona żywność lub odpady rybne. Zgodnie z aktualnymi praktykami odpady są po prostu przekazywane do większego środowiska, gdzie są pochłaniane przez ekosystem. "To może doprowadzić do nagromadzenia się materii organicznej pod miejscami produkcji akwakulturowej oraz ewentualnego przeciążenia składników pokarmowych w wodach przybrzeżnych", wyjaśnia Hughes. Korzystając z nowych koncepcji, naukowcy pracujący w projekcie opracowali strategie zarządzania odpadami, które pozwalają na przekształcenie strumieni odpadów w wysokowartościowe produkty. System zintegrowanej multitroficznej akwakultury (IMTA) ogranicza emisje zanieczyszczeń netto oraz zwiększa wydajność i rentowność europejskich przedsiębiorstw akwakulturowych. Uczestnicy projektu doszli do wniosku, że wspólna hodowla różnych gatunków, takich jak przegrzebek grzebieniowaty i łosoś czy dorada i ostrygi, może ograniczyć ilość odpadów, gdyż przegrzebki grzebieniowate i ostrygi żywią się odpadami rybnymi. "To zwiększa wydajność hodowli i dywersyfikuje przemysł akwakultury, wpływając pozytywnie na stopień ekonomicznego zrównoważenia sektora", mówi Hughes. Uczestnicy projektu IDREEM opracowali również projekty rozmieszczenia przestrzennego farmy i wprowadzili zmiany do sieci kotwiczących, które utrzymują klatki dla ryb, tak aby zapewnić przestrzeń do produkcji glonów. W międzyczasie opracowano również technologię modelowania sprzyjającą lepszemu przewidywaniu korzyści IMTA oraz zwiększającą wydajność i lokalne korzyści środowiskowe. Technologia i strategie opracowane w ramach projektu IDREEM aktualnie funkcjonują w kilku miejscach w Europie, a technologia modelowania jest również dostępna dla przedstawicieli sektora akwakultury w witrynie projektu. Produkty opracowane w projekcie IDREEM, tj. przyprawy wytwarzane z wodorostów i owoce morza, takie jak przegrzebki grzebieniowate czy małże, już teraz są dostępne na rynku europejskim. Chociaż działania podjęte w projekcie zakończyły się powodzeniem, to uczestnicy projektu stoją teraz przed nowymi wyzwaniami związanymi np. z opracowaniem metod certyfikowania produktów wytworzonych przy użyciu systemu IMTA. "Chociaż w projekcie wykazano chęć Europejczyków do zapłacenia wyższej ceny za ryby wyhodowane w systemie IMTA, to jednak producentom trudno będzie utrzymać tę premię rynkową bez certyfikacji", wyjaśnia Hughes. Zapotrzebowanie na wodorosty hodowane w Europie było również przeszkodą. Obecnie wodorosty stanowią produkt wysokiej wartości, który jest importowany do Europy w dużych ilościach na potrzeby produkcji chemikaliów charakteryzujących się wysoką czystością oraz środków żelujących. Rynek na europejskie wodorosty jest bardzo ograniczony ze względu na aktualną produkcję na niewielką skalę. Taki stan rzeczy ulega jednak zmianie. Wielu partnerów projektu IDREEM nadal korzysta z systemu produkcyjnego IMTA i bierze pod uwagę wdrożenie tego systemu w wielu hodowlach. Hughes ma nadzieję, że prace będą kontynuowane pomimo utrudnień, które zostały zidentyfikowane w projekcie.
Słowa kluczowe
IDREEM, akwakultura, IMTA, ostrygi, wodorosty, zrównoważony rozwój, dorada, łosoś, przegrzebki grzebieniowate
