Strategie blokowania malarii
Malaria jest wektorową chorobą zakaźną wywołaną przez pasożyta Plasmodium falciparum, który przenoszony jest przez krwiopijne komary. Współczesne środki kontroli skupiają się na eliminacji rezerwuarów wektorów oraz ograniczenia ich kontaktu z ludźmi. Jednakże takie środki zaradcze okazały się w dużym stopniu nieskuteczne ze względu na rozprzestrzenianie się wektorów opornych na insektycydy. Finansowana przez UE wspólna inicjatywa TRANSMALARIABLOC miała na celu opracowanie nowych strategii minimalizowania przenoszenia się malarii. Skupiono się na pozbawieniu komarów zdolności do przenoszenia pasożyta, przy użyciu szczepionek i leków blokujących przenoszenie, oraz na nadaniu komarom odporności na pasożyta. Poprzez analizę modeli zweryfikowano, że obecnie stosowane środki są nieodpowiednie dla zatrzymania przenoszenia się tej choroby oraz że potrzebne są nowe strategie. W tym celu konsorcjum poddało badaniom przesiewowym szereg związków chemicznych, na skutek czego odkryto, że ekstrakty z drzew miodli indyjskiej (Neem) wykazują istotne właściwości zapobiegające malarii. Co ciekawe, prace te odkryły nową rolę inhibitorów proteaz HIV w zatrzymywaniu rozwoju pasożyta. Odkrycie to jest podwaliną dla projektowania zintegrowanych terapii zarówno przeciwko zakażeniom HIV jak i malarii. Prace epidemiologiczne projektu TRANSMALARIABLOC pozwoliły ustalić, że pewne antybiotyki stanowiły zagrożenie przeniesienia choroby na dzieci. Ze względu na szerokie rozpowszechnienie w krajach Afryki antybiotyków w celu leczenia innych chorób, wynik ten jest bardzo istotny z punktu widzenia zdrowia publicznego. Zespoły pracujące w ramach projektu mają jednak nadzieję, że identyfikacja nowych kierunków blokowania przenoszenia oraz rozwój nowoczesnych szczepionek pozwoli na skuteczne ograniczenie rozprzestrzeniania się malarii w niedalekiej przyszłości. Dwie najbardziej obiecujące szczepionki (P25 i P230) podlegają obecnie procesowi ewaluacji w badaniach klinicznych. Wiele pracy włożono także w analizy genetyczne zarówno pasożyta jak i wektora, dzięki czemu odkryto kluczowe geny i szlaki sygnałowe zaangażowane w proces infekowania. Tak silny składnik genetyczny zakaźności komarów może przyczynić się do zidentyfikowania specyficznych cech ekologicznych i geograficznych przenoszenia malarii. Pionierskie prace w ramach badań TRANSMALARIABLOC umocniły koncept blokowania rozprzestrzeniania się malarii jako najbardziej zasadnego podejścia do kwestii eradykacji tej choroby. Dostarczając narzędzi i nowoczesnych rozwiązań, naukowcy pracujący w ramach tego projektu mają nadzieję na pozyskanie odpowiedzi przeciwko jednej z najbardziej wyniszczających świat chorób.
Słowa kluczowe
Malaria, wektorowy, choroba zakaźna, komary, środki kontroli, przenoszenie malarii, szczepionki, leki, przenoszenie choroby, drzewa miodli indyjskiej (Neem), zapobieganie malarii
