Znaczenie długich telomerów
Telomery to regiony powtarzalnego DNA na końcach chromosomów. Do każdego podziału używana jest część telomeru. Telomer jest utrzymywany w pierwotnym stanie przez odwrotną transkrypcję za sprawą telomerazy. Skrócone telomery wiąże się z problemami z replikacją i najpewniej także ze starzeniem. Konsekwencje długości telomerów i ciągłej produkcji telomerazy są więc bardzo istotne. Uczestnicy projektu z Hiszpańskiego Narodowego Centrum Onkologii (CNIO) od dawna zajmują się badaniami nad tymi strukturami. W ramach programu TELOSENS kontynuowano badania nad rolą telomerów, rozwojem komórki i wrażliwością na promieniowanie. Hiszpańska grupa wykazała, że więcej drobnych telomerów przyłącza się ponownie do uszkodzeń obu nici (Double-Strand Breaks, DSB). To wpływa niekorzystnie na naprawę uszkodzeń, które mogą być wywołane niszczącym promieniowaniem. Także skracanie długości prowadzi do zwiększonej wrażliwości na czynniki genotoksyczne, takie jak MNU (N-nitrozo-N-metylomocznik) i stres oksydacyjny. Szczególne znaczenie badawcze ma obecnie wpływ długości telomerów na integralność komórek macierzystych. Hiszpańscy naukowcy odkryli, że skracanie telomerów ma znaczny wpływ na proliferację dorosłych komórek macierzystych in vitro. Takiego wpływu nie zaobserwowano w embrionalnych komórkach macierzystych. Skracanie telomerów wpływało na mobilizację komórek macierzystych nabłonka i rozwój nowotworów. Skóra myszy z defektywnymi krótkimi telomerami przedwcześnie się starzała, ale wykazywała zmniejszone prawdopodobieństwo wystąpienia onkogenezy. Jednak przy nadekspresji telomerazy komórki macierzyste były mobilizowane, a myszy były bardziej narażone na rozwój nowotworów. Badania nad anemią Fanconiego (Fanconi Anaemia, FA) mogą także rzucić trochę światła na znaczenie telomerów. U pacjentów z tą chorobą wykazywano przyspieszone skracanie telomerów i niezwykłą wrażliwość na promieniowanie jonizujące. Grupa z CNIO odkryła, że zużywanie się regionów telomerów było skutkiem choroby, a nie wynikiem działania genu FANCG. Badanie regionów przy końcach chromosomów może pomóc w opracowaniu obiecujących terapii przeciwnowotworowych. Wyniki wskazały już na użycie inhibitorów telomerazy opartych na porfirycie i radioterapii w celu wzmożenia procesu obumierania komórek. Terapie oparte na telomerazie mogą także zostać wykorzystane w FA, aby zachować długość telomerów zagrożonych przez chorobę.
