Przekształcanie starych podłóg w nowe
Europa stopniowo przechodzi na gospodarkę o obiegu zamkniętym, a więc musi to zrobić również sektor budowlany. „Sektor budowlany, przyjmując gospodarkę o obiegu zamkniętym, może czerpać więcej korzyści z istniejących aktywów, jednocześnie zachowując cenne zasoby i materiały w gospodarce, z dala od wysypiska śmieci” — wyjaśnia Martin Schlummer, badacz na Instytucie Fraunhofera ds. Inżynierii Procesowej i Pakowania IVV. W przeciwieństwie do podejścia „wyprodukuj, użyj i wyrzuć” typowego dla gospodarki liniowej, gospodarka o obiegu zamkniętym dąży do zmiany podejścia na „wykorzystaj ponownie, poddaj recyklingowi i regeneracji”, w którym utylizacja jest ostatecznością. Niestety niektóre stare materiały budowlane nie zostały zaprojektowane z myślą o recyklingu. Weźmy na przykład miękki polichlorek winylu (PCV), czyli plastyfikowane tworzywo, które od dawna stosowane jest w podłogach. Taki materiał może zawierać różne substancje chemiczne, które były dopuszczalne prawnie w momencie produkcji, ale dzisiaj są poddawane ścisłym regulacji. A to sprawia, że recykling staje się wymagający, o ile nie niemożliwy. „Aby poddać recyklingowi podłogi, które zakończyły cykl życia, najpierw trzeba usunąć plastyfikatory z tworzywa PVC, a dopiero później możliwe jest jego recykling — gdy uda się zmniejszyć obciążenie ftalanami z 10–20% do stężenia poniżej wartości około 1000 ppm” — tłumaczy Schlummer. W rezultacie zużyte wykładziny PCV nie są poddawane recyklingowi, ale zamiast tego są składowane na wysypisku i spalane. Ale wkrótce może się to zmienić. A to po części za sprawą innowacyjnego procesu recyklingu opracowanego w ramach projektu CIRCULAR FLOORING finansowanego ze środków UE. „Naszym celem było przetestowanie technologii fizycznego recyklingu oraz zwiększenie jej skali, aby można było jednocześnie usuwać plastyfikatory i przekształcać je za pomocą recyklingu w nietoksyczne alternatywy” — dodaje Schlummer, który pełni funkcję koordynatora projektu.
Od wykładziny podłogowej po podłogi zgodne z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym
Proces rozpoczyna się od zebrania zużytych wykładzin podłogowych i rozdrobnienia ich na mniejsze cząstki. Cząstki te są następnie przetwarzane przy użyciu specjalnego roztworu, który oddziela PVC od plastyfikatorów. Następnie związki plastyfikatora są dezaktywowane w procesie katalitycznego uwodornienia. Można je następnie poddać recyklingowi do alternatyw zgodnych z REACH, takich jak ester diizononylowy kwasu 1,2-cykloheksanodikarboksylowego (DINCH), czyli plastyfikator wykorzystywany w produkcji elastycznych tworzyw sztucznych. Równolegle odzyskany PVC jest ulepszany za pomocą odpowiednio dobranych dodatków, po czym może być ponownie wykorzystany w nowych wykładzinach podłogowych i ponownie sprzedany na rynku. Cały proces został z powodzeniem zademonstrowany w nowym, nowoczesnym zakładzie technicznym zlokalizowanym na terenie Instytutu Fraunhofera. „Produkty podłogowe zgodne z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym produkowane w tym zakładzie zostały już włączone do nowych podłóg PCV, zapewniając bardzo dobre właściwości użytkowe” — zauważa Schlummer.
Recykling zużytych wykładzin PCV jest teraz możliwy
W ramach projektu udało się jednoznacznie wykazać, że wycofany z eksploatacji PCV zawierający starsze dodatki, takie jak plastyfikatory, nie musi być wykluczany z recyklingu. „Projekt CIRCULAR FLOORING poprzez umożliwienie holistycznego odzyskiwania zasobów w sposób zrównoważony na skalę technologiczną pomaga sektorowi domknąć pętlę obiegu” — podsumowuje Schlummer. Zespół projektowy poszukuje obecnie partnerów do dalszego zwiększania skali i komercjalizacji technologii, zarówno jako inwestorów, jak i operatorów. Prowadzone są także rozmowy z dostawcami PCV, którzy wyrazili zainteresowanie opracowaną technologią jako nowym dodatkiem, który pozwala włączyć tworzywa z recyklingu do ich własnego portfolio produktów.
Słowa kluczowe
CIRCULAR FLOORING, podłogi PVC, recykling, gospodarka o obiegu zamkniętym, budownictwo, regeneracja, recykling
