Zrównoważone zarządzanie zasobami głębinowymi oceanów
Termin strefa mezopelagiczna odnosi się do warstwy oceanu zaczynającej się w miejscu, do którego dociera tylko 1 % światła, a kończącej się w głębinach, gdzie nie ma go wcale. W zależności od regionu strefa ta rozciąga się na głębokości od 200 do 1 000 metrów, przy czym stanowi około 20 % objętości wód oceanicznych. Mimo że szacuje się, iż znajduje się tam prawie 90 % biomasy ryb pelagicznych, spora część tego świata jest dla nas nieznana. Oznacza to, że nie wykorzystujemy ogromnego potencjału tych zasobów w zakresie produkcji mączki rybnej i pozyskiwania nowych cząsteczek na potrzeby wytwarzania nutraceutyków i farmaceutyków. „Jest to jeden z najmniej zbadanych ekosystemów na Ziemi”, zauważa Raúl Prellezo, koordynator projektu SUMMER z ramienia hiszpańskiej firmy AZTI. „Chcieliśmy opracować najlepsze metody szacowania biomasy i różnorodności biologicznej w tej strefie, a także ułatwić wdrożenie zarządzania ekosystemowego”.
Szacowanie ilości biomasy w strefie mezopelagicznej
Aby osiągnąć założone cele, uczestnicy projektu przeprowadzili badania populacji ryb na pełnym morzu, a ich rezultaty połączyli z dostępnymi danymi. Ponadto wykonali prace laboratoryjne, w tym analizę zawartości jelit znalezionych gatunków. „Zebrane informacje pozwoliły nam na oszacowanie ilości biomasy w tej strefie”, wyjaśnia Prellezo. „Byliśmy również w stanie oszacować skład tego ekosystemu, jego rolę w obiegu węgla w przyrodzie oraz powiązania z innymi gatunkami oraz warstwami wód morskich”. Owocem tych prac są ciekawe ustalenia. Zespół projektu SUMMER wykazał na przykład, w jaki sposób codzienny ruch wertykalny ryb mezopelagicznych znacznie zwiększa sekwestrację dwutlenku węgla (tj. jego wychwytywanie i składowanie), a także rzucił więcej światła na zależności żywieniowe między gatunkami mezopelagicznymi. Na podstawie połączonych wyników projektu powstało narzędzie oceny decyzji. Umożliwia ono podmiotom odpowiedzialnym za zarządzanie rybołówstwem i ekosystemami uwzględnienie wszystkich czynników w analizie możliwości zrównoważonej eksploatacji w celach komercyjnych. Jest to idealny moment na wprowadzenie takiego narzędzia na rynek, biorąc pod uwagę rosnące zainteresowanie podmiotów z branży komercyjnym wykorzystaniem zasobów strefy mezopelagicznej.
Społeczności drobnoustrojów mezopelagicznych i nowe farmaceutyki
Wyniki projektu SUMMER wskazują, że trudno będzie osiągnąć opłacalność działalności związanej z eksploatacją ryb z tej strefy w celach konsumpcyjnych oraz przetwarzaniem ich na mączkę rybną bądź olej rybny. „Tak naprawdę z uzyskanych przez nas danych wynika, że rodzi to znaczne ryzyko przełowienia”, mówi Prellezo. „Wyraźnie pokazuje to, jak ważna jest ochrona tej strefy”. Jednocześnie zespół projektu zidentyfikował kilka unikalnych właściwości biochemicznych drobnoustrojów żyjących w strefie mezopelagicznej, które mogą stanowić obiecujące źródło cząsteczek na potrzeby nowych farmaceutyków. „Nasze badania wykazały, że strefa mezopelagiczna cechuje się bogactwem drobnoustrojów oraz zdolnością wytwarzania unikalnych związków bioaktywnych”, dodaje Prellezo. „Może to stanowić zrównoważony sposób na eksploatację tej strefy”.
Ochrona ważnych ekosystemów morskich
Prace prowadzone w ramach projektu SUMMER przyczyniły się do lepszego zrozumienia tajemnic, jakie kryją się w głębinach naszych oceanów, zarazem podkreślając znaczenie ostrożnej i przemyślanej eksploatacji żyjących tam populacji ryb. Z kolei wyniki połączonej analizy pokazują, że pozyskiwanie mączki rybnej i oleju rybnego z gatunków mezopelagicznych byłoby niezwykle trudnym zadaniem. Konieczne są zatem dalsze badania, które wykażą komercyjną zasadność takiej działalności. „Z tego projektu płynie jasny przekaz: w obecnych warunkach gospodarczych i technicznych nie opłaca się eksploatować tej strefy”, podkreśla Prellezo. „Z drugiej jednak strony, wiemy teraz więcej o tym, w jaki sposób składniki odżywcze i węgiel organiczny są transportowane z powierzchni wód do warstw położonych na dużych głębokościach oraz że może to odgrywać zasadniczą rolę w regulacji klimatu. Z tego względu zalecamy ochronę tej strefy oraz badania dotyczące społeczności drobnoustrojów, które mogłyby być eksploatowane w sposób zrównoważony”.
Słowa kluczowe
SUMMER, mezopelagiczny, oceaniczny, drobnoustroje, farmaceutyki, morski, ekosystemy
