Bardziej dostępna opieka grupowa w ciągu pierwszych 1000 dni życia
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) realizuje wizję świata, w którym każda kobieta w ciąży i noworodek otrzymują wysokiej jakości opiekę przez cały okres ciąży, porodu i połogu. Jednakże niska jakość opieki zdrowotnej dla matek i dzieci została zidentyfikowana jako główny czynnik, który powoduje możliwą do uniknięcia śmiertelność i zachorowalność matek i noworodków, a także uniemożliwia wielu kobietom i dzieciom osiągnięcie pełnego potencjału zdrowotnego. „Dobra opieka przedporodowa to nie tylko zapobieganie śmierci i zachorowalności — to zapewnienie zdrowia i dobrego samopoczucia przy jednoczesnym poszanowaniu godności i praw” — mówi Marlies Rijnders z Holenderskiej Organizacji Zastosowań Nauki (TNO). Rijnders była koordynatorką naukową wspieranego ze środków UE projektu GC_1000, którego celem było uczynienie opieki grupowej standardowym modelem opieki zdrowotnej. „Chcieliśmy przejść od samej wiedzy o korzyściach płynących z opieki grupowej w ciągu pierwszych 1000 dni do nauki o faktycznym wdrażaniu jej w zrównoważony sposób, poprzez szkolenia” — deklaruje.
Opieka grupowa: integracyjna, zrównoważona i upodmiotawiająca
W ramach opieki grupowej w okresie ciąży grupa 10–12 kobiet spotyka się na 8–9 dwugodzinnych sesjach ze swoim opiekunem medycznym, którym często jest położna. W trakcie sesji przeprowadzane są, w formie krótkich indywidualnych spotkań, regularne oceny stanu zdrowia, w tym identyfikacja ryzyka. Następnie opieka jest kontynuowana przez pierwsze 1000 dni. „Kobiety w ciąży i mamy tuż po porodzie są w jak największym stopniu włączane w opiekę zdrowotną, na przykład poprzez śledzenie swoich wyników, rejestrowanie wagi i mierzenie sobie ciśnienia krwi. I zamiast zadawać każdej pacjentce te same pytania, indywidualnie, w kółko, w ograniczonych ramach czasowych, możliwe staje się bardziej dogłębne omówienie tematu tych pytań” — wyjaśnia Rijnders. Proces ten tworzy więź między wszystkimi uczestniczącymi w nim osobami, łącznie z personelem medycznym, i może przekształcić się w zaufanie i wsparcie znacznie trwalsze niż opieka, którą może zapewnić pracownik służby zdrowia. „Jeśli opieka jest odbierana jako interesująca i przyjemna, jeśli kobiety i ich partnerzy czują się wysłuchani i zaangażowani, to wracają” — dodaje Rijnders, położna z ponad 10-letnim stażem.
Zapewnianie dostępności opieki grupowej kobietom i ich partnerom
Aby ustalić, jak najlepiej świadczyć usługi na szerszą skalę, zespół utworzył 7 placówek demonstracyjnych w Belgii, Ghanie, Holandii, Kosowie, RPA, Surinamie i Wielkiej Brytanii. Projekt koncentrował się na organizacjach w krajach, w których kobiety w ciąży i ich partnerzy są bardziej narażeni na zagrożenia, lub w krajach o wysokich dochodach, do których trafiają te grupy; na przykład w ośrodkach dla osób ubiegających się o azyl w Holandii lub tych częściach Belgii, w których przebywa wiele kobiet-uchodźczyń. Pod koniec projektu we wszystkich krajach przeszkolono łącznie 219 pracowników służby zdrowia, a liczba uczestniczących grup przekroczyła początkowy cel: 210 grup spotykających się w 32 lokalizacjach. Wykorzystując w pełni zasoby internetowe, zespół opracował publikacje pomagające trenerom i dostawcom usług medycznych wraz z raportem „Lessons Learned”, który zawiera informacje o wpływie czynników społeczno-kulturowych, ekonomicznych i infrastrukturalnych na wdrażanie projektu. Kontekst jest bardzo ważny, dlatego w ramach projektu opublikowano również informacje na temat dostosowywania modelu opieki grupowej do lokalnych warunków. Aby pomóc wszystkim, którzy myślą o wprowadzeniu tego podejścia jako elementu systemu opieki zdrowotnej, projekt oferuje zestaw narzędzi strategii wdrażania. „Mamy nadzieję, że opracowaliśmy optymalny sposób tworzenia w zróżnicowanych kontekstach grup, w których kobiety, ich partnerzy i pracownicy służby zdrowia mogą w największym stopniu czerpać niezaprzeczalne korzyści” — podsumowuje Rijnders.
Słowa kluczowe
GC_1000, opieka grupowa, kobiety w ciąży, opieka macierzyńska, niemowlę, upodmiotawianie
