Rak piersi: przydatność badań przesiewowych uwzględniających ryzyko
Bez wątpienia badania przesiewowe w kierunku raka piersi mają na celu ratowanie życia kobiet. Jedyne wątpliwości dotyczą optymalnej częstotliwości wykonywania badań, tak by przynosiły jak największe korzyści, jednocześnie powodując jak najmniej potencjalnych szkód. Jednym z proponowanych rozwiązań są badania przesiewowe uwzględniające stratyfikację ryzyka, w ramach których kobiety z grup o podwyższonym ryzyku zachorowania na raka są poddawane dodatkowym badaniom, podczas gdy grupy o niskim ryzyku są na nie rzadziej zapraszane. Jedno z najnowszych badań, opublikowane na łamach czasopisma „Psychology & Health”, było poświęcone porównawczej analizie wpływu, jaki podejścia stosowane w ramach opieki zdrowotnej w dwóch krajach europejskich wywierają na doświadczenia kobiet poddawanych badaniom przesiewowym w kierunku raka piersi uwzględniającym stratyfikację ryzyka. Studium to było częścią międzynarodowego badania wspieranego w ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu MyPeBS, którego celem jest porównanie badań przesiewowych w kierunku raka piersi opartych na ocenie ryzyka ze standardowymi badaniami przesiewowymi pod kątem ich skuteczności w wykrywaniu raka piersi w drugim lub wyższym stadium zaawansowania.
Jeden kontynent, różne podejścia
Badanymi krajami były Francja i Zjednoczone Królestwo. Z uwagi na fakt, że kraje te różnią się pod względem realizacji programów badań przesiewowych i sposobu funkcjonowania sektora opieki zdrowotnej, uczeni mieli okazję spojrzeć na badania przesiewowe oparte na ocenie ryzyka oczami osób, które biorą w nich udział. We Francji rutynowe badania przesiewowe w kierunku raka piersi odbywają się co dwa lata. Są one skierowane do kobiet w wieku 50–74 lat, które są poddawane mammografii, klinicznej ocenie piersi, a w przypadku tzw. gęstych piersi – badaniu USG. Z kolei w Zjednoczonym Królestwie kobiety w wieku 50–70 lat są co trzy lata zapraszane na rutynowe badania przesiewowe polegające jedynie na mammografii. W ramach inicjatywy MyPeBS łącznie 52 kobiety (23 Brytyjki i 29 Francuzek) zostały poddane badaniom przesiewowym uwzględniającym stratyfikację ryzyka. Zostały one podzielone na grupy według stopnia ryzyka zachorowania – niskiego, średniego, wysokiego lub bardzo wysokiego. Było to podstawą przyszłych harmonogramów badań przesiewowych i metod profilaktyki, które zostały dla nich zaplanowane w ramach projektu. W momencie rozpoczęcia projektu uczestniczki miały od 40 do 70 lat, przy czym w porównaniu z grupą brytyjską większa liczba Francuzek była młodsza, zatrudniona i miała wykształcenie wyższe. „Wszystkie zaangażowane kobiety były pozytywnie nastawione do możliwości wzięcia udziału w programie badań przesiewowych w kierunku raka piersi uwzględniających stratyfikację ryzyka, takim jak ten zaproponowany w projekcie MyPeBS. Niezależnie od grupy ryzyka, uczestniczki określiły ten program jako szczególnie korzystny w porównaniu z samą mammografią. Ponadto uznano, że może on prowadzić do lepszych wyników leczenia raka piersi”, jak donoszą autorzy badania. Co ważne, badanie ujawniło istnienie dwóch nadrzędnych kwestii, do jakich należy rola wspomaganej komunikacji ryzyka i dostępność zarządzania ryzykiem. Generalnie uczestniczki badania przesiewowego w kierunku raka piersi opartego na stratyfikacji ryzyka oceniły je jako coś pozytywnego, przy czym kobiety, które zakwalifikowano do grup zwiększonego ryzyka, zgłaszały większy komfort psychiczny, gdy ich wizyty odbywały się w gabinetach specjalistów w tej dziedzinie. „Brak takich wizyt skutkował niższym zadowoleniem z komunikacji ryzyka oraz wyższym stopniem niepewności co do jego realnego znaczenia dla danej pacjentki”. Fakt ten zwraca uwagę na rolę, jaką może pełnić wdrożenie znormalizowanych procedur i zapewnienie wsparcia ze strony specjalistów, gdyby podejście uwzględniające stratyfikację ryzyka w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi zostało kiedykolwiek wprowadzone na poziomie międzynarodowym. Szczegółowe informacje dla kobiet zainteresowanych wzięciem udziału w badaniu organizowanym w ramach projektu MyPeBS znajdują się na tej stronie. Zespół projekt poszukuje również chętnych badaczy, których zadaniem będzie informowanie kobiet o prowadzonym w ramach projektu badaniu. Projekt MyPeBS (International Randomized Study Comparing Personalized, Risk-Stratified to Standard Breast Cancer Screening In Women Aged 40-70) dobiegnie końca w 2026 roku. Więcej informacji: strona projektu MyPeBS
Słowa kluczowe
MyPeBS, piersi, rak piersi, badania przesiewowe, badania przesiewowe w kierunku raka piersi, badania przesiewowe uwzględniające stratyfikację ryzyka, rak, mammografia