Nowotworowa baza danych oferuje nowe spojrzenie na podtypy raka piersi
Każdego roku u ponad 350 000 kobiet w UE diagnozuje się raka piersi, a ponad 90 000 umiera z jego powodu. Statystyki te jednak nie mówią o dużej niejednorodności w złośliwości guzów i dostępnych metodach leczenia. „Rak piersi nie jest jedną chorobą, lecz składa się z kilku podtypów, a my potrzebujemy specjalnych środków zapobiegawczych, aby mu zaradzić”, wyjaśnia Marjanka Schmidt, koordynatorka finansowanego ze środków UE projektu B-CAST (Breast CAncer STratification: understanding the determinants of risk and prognosis of molecular subtypes). „Celem jest lepsze przewidywanie tego, u której kobiety prawdopodobnie rozwinie się jaki podtyp raka piersi”. Projekt B-CAST opiera się na wynikach finansowanego ze środków UE projektu COGS, w ramach którego zidentyfikowano dużą liczbę wariantów linii zarodkowej, które wpływają na ryzyko zachorowania na raka piersi. O rozwoju raka decydują interakcje genetycznych czynników ryzyka ze stylem życia i czynnikami środowiskowymi. Celem projektu B-CAST było wytypowanie kobiet z umiarkowanym do wysokiego ryzykiem raka piersi, identyfikacja podtypu raka, którego prawdopodobieństwo rozwinięcia się jest największe oraz określenie rokowania dla tego konkretnego podtypu.
Baza danych o nowotworach
W tym celu epidemiolożka i jej zespół z Holenderskiego Instytutu Onkologicznego połączyli wielkoskalowe analizy patologiczne i molekularne ponad 20 000 guzów piersi z danymi klinicznymi 100 000 pacjentek z rakiem piersi. „Stworzyliśmy również wyjątkowy zestaw danych o 10 000 guzów, zawierający nie tylko informacje o linii zarodkowej, ale także dane o sekwencji DNA nowotworu, aberracjach liczby kopii itp., aby dokładniej określić profil genetyczny guza”, mówi Schmidt. Dane kliniczne zawierały informacje zarówno o guzie, jak i o pacjentce, w tym charakterystykę stylu życia, szczegółowe rozpoznanie oraz dane o występowaniu markerów immunohistochemicznych. Współpracownicy projektu w Hiszpanii pomogli wyizolować DNA i przeprowadzić sekwencjonowanie panelowe tych 10 000 guzów. „Chcieliśmy stworzyć pełniejszy obraz genetyczny. Ta próbka jest większa i bardziej reprezentatywna niż jakakolwiek inna opracowana wcześniej”, dodaje Schmidt. Dzięki tym informacjom Schmidt ma nadzieję odkryć wzorce, które wpływają na rozwój poszczególnych podtypów raka. Zespół współpracujący z projektem opracował poligenową skalę oceny ryzyka uwzględniającą 313 polimorfizmów pojedynczego nukleotydu, która jest silnym i wiarygodnym predyktorem ryzyka wystąpienia raka piersi. Finansowanie umożliwiło również ułatwienie dostępu do modelu prognozowania ryzyka raka BOADICEA, poprzez przetłumaczenie go na język niderlandzki, francuski, niemiecki i hiszpański. Lekarze stosują go do stratyfikacji pacjentów, dzięki czemu mogą zaoferować osobom z grupy wysokiego ryzyka dalszą diagnostykę, taką jak obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego.
Zdrowsze życie
Kluczową kwestią było ilościowe określenie znaczenia pomijanych w ocenie ryzyka czynników związanych ze stylem życia w podtypach raka piersi. Przegląd krajowych wytycznych przeprowadzonych w kontekście projektu B-CAST wykazał, że zalecenia dotyczące zmniejszenia ryzyka wystąpienia raka piersi praktycznie nie istnieją. „Niewielkiemu odsetkowi przypadków raka piersi można zapobiec, zmniejszając spożycie alkoholu, utrzymując prawidłową masę ciała i regularnie wykonując ćwiczenia fizyczne”, mówi Schmidt. „Zalecenia te znajdują się w wytycznych dotyczących chorób serca, ale nie w dotyczących najczęściej występującego u kobiet nowotworu”. Uczona dodaje, że w przyszłości modele oceny ryzyka, takie jak BOADICEA, pomogą w zapewnieniu poradnictwa genetycznego odnoszącego się do całej rodziny, a nie tylko pojedynczej osoby. Prace w ramach projektu były wspierane przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, a Schmidt uważa, że to finansowanie było kluczowe. „To, co osiągnęliśmy wraz z partnerami, nie byłoby możliwe, gdyby każdy z osobna wystąpił o finansowanie do organizacji krajowych. Koordynacja projektu w taki sposób, aby działania były zsynchronizowane i przynosiły odpowiednie rezultaty, byłaby niemożliwa”. Schmidt dodaje, że przez najbliższe 5 lat nowa baza nadal będzie źródłem nowych odkryć i prac badawczych.
Słowa kluczowe
B-CAST, rak piersi, genetyka, styl życia, ryzyko, rokowanie, choroba, guz, podtyp, BOADICEA
