Innowacyjne technologie wzmacniają europejską produkcję surowców
Europa importuje wiele surowców niezbędnych we współczesnej cywilizacji. Te surowce krytyczne, cechujące się jednocześnie dużym znaczeniem gospodarczym oraz wysokim ryzykiem dostaw, są potrzebne do produkcji baterii, narzędzi budowlanych, czujników oraz urządzeń elektronicznych i medycznych. Mają kluczowe znaczenie dla strategicznych sektorów, takich jak przemysł technologii neutralnych emisyjnie i branża cyfrowa, a także sektor lotniczy i obronny. Popyt na nie utrzymuje się na rekordowo wysokim poziomie i przewiduje się jego dalszy wzrost ze względu na transformację ekologiczną i cyfrową. Na przykład zapotrzebowanie UE na lit, który jest wykorzystywany w akumulatorach do pojazdów elektrycznych i magazynowania energii, ma wzrosnąć do 2030 r. aż dwunastokrotnie.
Zagrożenia dotyczące kluczowych łańcuchów dostaw
Podaży surowców krytycznych zagrażają jednak nasilające się wyzwania geopolityczne, środowiskowe i społeczne. Przede wszystkim UE boryka się z problemem zależności w przypadku kilku surowców krytycznych, takich jak lit i pierwiastki ziem rzadkich, gdzie nierzadko aż ponad 90% dostaw do UE pochodzi z jednego kraju trzeciego. Ponadto zakłócenia w łańcuchach dostaw związane z pandemią COVID-19, niedobór mikroprocesorów i kryzys energetyczny po inwazji Rosji na Ukrainę stanowią przykłady zagrożeń dla gospodarki i bezpieczeństwa UE wynikających z nadmiernej zależności od zewnętrznych dostaw strategicznych surowców. Europa musi zagwarantować sobie niezawodne dostawy niedrogich i odpowiedzialnie pozyskiwanych surowców krytycznych, aby zrealizować cel dotyczące zerowego zużycia energii netto do 2050 r. i zadbać o bezpieczeństwo zasobów dla strategicznych sektorów.
Wspieranie dostępu i zrównoważonego rozwoju
Celem europejskiego aktu w sprawie surowców krytycznych jest zabezpieczenie dostaw do UE poprzez wzmocnienie wszystkich etapów europejskiego łańcucha wartości surowców krytycznych. Akt odnosi się również do potrzeby ochrony środowiska poprzez poprawę obiegu zamkniętego i zrównoważonego rozwoju surowców krytycznych. Niniejsza broszura CORDIS Results Pack przedstawia 10 projektów finansowanych ze środków programu Horyzont, w ramach których opracowano innowacyjne, czyste i zrównoważone rozwiązania w zakresie przetwarzania, rafinacji, odzyskiwania i recyklingu surowców oraz produktów ubocznych. Inicjatywy te przyczyniają się do realizacji założeń europejskiego aktu w sprawie surowców krytycznych poprzez zmniejszanie zależności od importowanych surowców krytycznych i rozwijanie bardziej zrównoważonych łańcuchów dostaw o obiegu zamkniętym. W ramach projektu SEA4VALUE opracowano technologie do wydobywania cennych minerałów ze stężonej solanki pozostałej po odsalaniu wody morskiej. Projekt SEArcularMINE poświęcony był odzyskiwaniu energii, surowców krytycznych i innych pierwiastków śladowych z solanek odpadowych w śródziemnomorskich żupach solnych. Zespół AlSiCal produkował krzemionkę, tlenek glinu i węglan wapnia ze skał anortozytowych, przy zerowej ilości odpadów i zerowej emisji CO2 netto. W projektach BIORECOVER i RAWMINA opracowano nowe procesy zrównoważonego bioodzysku surowców krytycznych z odpadów przemysłowych i górniczych. Rozwiązanie powstałe w ramach projektu PEACOC umożliwia odzyskiwanie metali szlachetnych z produktów wycofanych z eksploatacji, takich jak płytki drukowane, katalizatory z samochodów i panele fotowoltaiczne. W ramach projektu BlackCycle wytworzono nowe opony z opon wycofanych z eksploatacji. Zespół ICEBERG wykorzystał odzyskane materiały budowlane do opracowania innowacyjnych produktów budowlanych o wysokiej zawartości surowców wtórnych. Z kolei w projekcie SUNRISE powstało wieloczujnikowe narzędzie do sortowania w celu oddzielania i oczyszczania poliwinylobutyralu, tworzywa sztucznego powszechnie stosowanego w szybach samochodowych i oknach budynków, a w projekcie PHOTORAMA opracowano innowacyjne rozwiązania w zakresie recyklingu umożliwiające odzyskiwanie i ponowne wykorzystywanie komponentów z wycofanych z eksploatacji paneli fotowoltaicznych. Opracowane w ramach tych projektów rozwiązania pomogą UE zachować konkurencyjność i wysoki stopień rozwoju gospodarczego oraz utrzymać pozycję światowego lidera pod względem przejścia na niskoemisyjną gospodarkę o obiegu zamkniętym.