Akcent wspólnotowy w edukacji
Nie jest frazesem stwierdzenie, że edukacja jest podstawowym filarem społeczeństwa, zwłaszcza gdy dotyczy nierówności strukturalnych. Finansowany ze środków UE projekt SMOOTH zdaje sobie z tego doskonale sprawę, na nowo analizując edukację przez pryzmat edukacyjnych dóbr wspólnych, koncepcji parasolowej używanej do określenia przejścia od tradycyjnej edukacji do takiej, która charakteryzuje się promowaniem dzielenia się, opieki, współpracy i eksperymentalnego uczenia się. Zespół pracujący nad projektem starał się zademonstrować, w jaki sposób społeczność edukacyjna może być potężnym narzędziem w odwracaniu nierówności i wspieraniu bardziej integracyjnego i demokratycznego środowiska edukacyjnego.
Program działań
Aby udowodnić, że wspólnoty edukacyjne mogą być katalizatorem integracji społecznej, zespół projektu SMOOTH wdrożył innowacyjny program angażujący dzieci i młodzież, który miał osiągnąć pięć celów: odwrócenie nierówności, z którymi borykają się wrażliwe grupy społeczne, wzmocnienie dialogu międzykulturowego i międzypokoleniowego, rozwijanie podstawowych umiejętności społecznych i osobistych, tworzenie demokratycznych przestrzeni do eksperymentowania i zbiorowej kreatywności oraz wspieranie budowania społeczności poprzez uwzględnianie różnic. W swoje działania włączył uniwersytety, laboratoria badawcze, gminy, organizacje pozarządowe, muzea i organizacje młodzieżowe w różnych krajach, aby przeprowadzić studia przypadków, które miały zademonstrować, w jaki sposób edukacyjne dobra wspólna mogą aktywnie promować włączenie społeczne — na przykład na Uniwersytecie Pompeu Fabra w Hiszpanii i w klubie młodzieżowym prowadzonym przez Caritas w Palermo we Włoszech. „Nawet w strukturach zaprojektowanych dla formalnej edukacji szkolnej istnieje potencjał demokratycznej transformacji i rozwoju edukacyjnych dóbr wspólnych. Podkreślanie równej współpracy nad konkurencją kwestionuje koncepcję dzieci jako kapitału ludzkiego, przeciwdziałając ich redukcji do przedmiotów ekonomicznych” — komentuje koordynator projektu SMOOTH Yannis Pechtelidis, profesor socjologii edukacji na Uniwersytecie w Tesalii. Pechtelidis wspomina również, że studia przypadków w ramach projektu SMOOTH wykazały wysoki poziom zaufania do szkół, nauczycieli i uczniów na wszystkich etapach wdrażania. Kwestionują oni pogląd na edukację, gdzie szkoła pełni funkcję „fabryki”, w której bierne dzieci są angażowane w celu osiągnięcia z góry określonych wyników.
Budowanie zaufania przede wszystkim
Jak projekt SMOOTH budował zaufanie? Pechtelidis i jego zespół przeprowadzili szeroko zakrojone spotkania i warsztaty, aby wyjaśnić cele i korzyści programu, budując poczucie odpowiedzialności wśród interesariuszy. W projekcie zastosowano podejście wrażliwe kulturowo, dostosowując działania do różnych kontekstów kulturowych. Aby zapobiec oporowi instytucjonalnemu, zbudowano silne relacje z personelem edukacyjnym i rodzicami oraz wykazano zgodność programu z celami instytucjonalnymi. „Wykorzystaliśmy dowody z podobnych udanych inicjatyw, aby przekonywać na rzecz programu; zaangażowaliśmy się też w ciągły dialog, aby rozwiać obawy i wykazać się elastycznością w dostosowywaniu się do wymagań instytucjonalnych” — dodaje Pechtelidis. W celu dalszej oceny wpływu projektu SMOOTH zastosowano podejście oparte na metodach mieszanych, w tym techniki oceny partycypacyjnej, aby zapewnić udział dzieci i młodzieży w procesie oceny. Odbyły się również interaktywne zajęcia mające na celu utrzymanie zaangażowania i motywacji uczestników; prowadzono również kompleksowe szkolenia i ustawiczne kształcenie zawodowe dla nauczycieli. Projekt okazał się być świetnym punktem wyjścia. Kolejne kroki obejmą dokładną ocenę projektu, uwzględniającą informacje zwrotne od wszystkich interesariuszy w celu zidentyfikowania mocnych stron, wyzwań i kluczowych wniosków. Uniwersytet w Tesalii współpracuje z innymi uniwersytetami na całym świecie nad kilkoma wspólnymi propozycjami dotyczącymi heterarchii i przywództwa w edukacji, roli kultury i sztuki w zaangażowaniu politycznym oraz edukacji włączającej i środowiskowej. Wreszcie zespół projektu SMOOTH ma na celu wspieranie ciągłej współpracy między członkami konsorcjum, badanie nowych partnerstw i zapewnienie dodatkowego finansowania w celu rozszerzenia ich badań i wpływu.
Słowa kluczowe
SMOOTH, edukacyjne dobra wspólne, inkluzja społeczna, nierówności strukturalne, budowanie społeczności, dobra wspólne, eksperymentalne uczenie się