Obywatele jako klucz do transformacji energetycznej w miastach
Modernizacja budynków jest istotnym elementem transformacji niezbędnej do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Mimo że dostępne są rozwiązania takie jak materiały izolacyjne i systemy energii odnawialnej, ich instalacja bywa droga i niewygodna dla mieszkańców i ogółu społeczeństwa. „Dlatego tak ważne jest włączenie obywateli w modernizację i tworzenie zasadnych modeli finansowych”, wyjaśnia koordynator projektu mySMARTLife Rubén García Pajares z hiszpańskiej firmy CARTIF. „Dyskusje takie mogą być żmudne”, mówi. „Polegają one na naświetlaniu ludziom ich potrzeb i przekonywaniu ich o przyszłych korzyściach, mimo że inwestycje wiążą się z wysokimi początkowymi wydatkami finansowymi i licznymi niedogodnościami”.
Ludzie fundamentem inteligentnej gospodarki
Projekt mySMARTLife zakładał pomoc miastom we wdrażaniu transformacyjnych programów poprzez zaproponowanie i przetestowanie zaawansowanej strategii planowania miejskiego. „Kluczowym filarem tej strategii było hasło »Smart People«”, dodaje García Pajares. „W tym przypadku uwzględniliśmy w podejmowaniu decyzji dotyczących miasta wszystkie działania związane ze współpracą z obywatelami, w tym grupami w szczególnie trudnej sytuacji". Obejmowały one debaty publiczne na temat transformacji energetycznej, a także warsztaty poświęcone takim zagadnieniom jak cyfryzacja sieci elektroenergetycznej. Drugi filar, zwany „Smart Economy”, dotyczył wzmocnienia lokalnych ekosystemów innowacji oraz wykorzystania lokalnych umiejętności i wiedzy specjalistycznej. To połączone podejście wykorzystano następnie przy realizacji 150 działań w dziedzinie energii i mobilności w trzech miastach docelowych: Nantes, Hamburgu i Helsinkach, odpowiednio we Francji, Niemczech i Finlandii.
Połączone strategie modernizacji w działaniu
Dobrym przykładem takiego połączonego podejścia jest platforma internetowa „Mon Projet Renov” opracowana przez Nantes w celu oferowania obywatelom bezpłatnych informacji na temat projektów modernizacyjnych i odnośników do lokalnych firm oferujących powiązane usługi. Inna inicjatywa z Nantes wspierała właścicieli domów w projektach renowacyjnych poprzez oferowanie audytów energetycznych. Następnie zalecano działania takie jak izolacja, wymiana kotła czy instalacja paneli fotowoltaicznych. W Helsinkach zainstalowano inteligentne systemy sterowania do zarządzania zapotrzebowaniem na ciepło w 12 wielorodzinnych budynkach mieszkalnych, zapewniając 167 mieszkaniom oszczędność energii na poziomie 10-25%. W jednym z biurowców w tym samym mieście zainstalowano panele fotowoltaiczne o powierzchni 572 metrów kwadratowych i cztery turbiny wiatrowe, dostarczające energię pokrywające 20% zużycia w budynku. Chłodzenie odnawialne jest dostarczane ze studni głębinowej.
Skuteczne zintegrowane podejście do planowania miejskiego
Projekt zakończył się w 2022 r. a García Pajares wskazuje, że zgodnie z wysokimi standardami wydajności w trzech miastach docelowych zmodernizowane lub zbudowane zostały budynki o łącznej powierzchni 147 054 metrów kwadratowych. „Ponadto 29% pozostałej końcowej energii netto zużywanej przez te budynki jest obecnie pokrywane z odnawialnych źródeł energii”, stwierdza. Niektóre działania rozpoczęte przez członków projektu są kontynuowane. Należy do nich grupa koordynatorów miejskich, program partnerskiego uczenia się i różne grupy zadaniowe, które kontynuują działalność na zasadach wolontariatu. W projekcie uczestniczyły także trzy „miasta naśladujące” i 16 „miast obserwujących/zainteresowanych”, co oznacza, że jego wyniki mają duże szanse, by doczekać się replikacji. García Pajares przekonuje, że projekt mySMARTLife stanowi przykład tego, jak zintegrowane podejście do planowania miejskiego może doprowadzić do wyjątkowych rezultatów, i podkreśla, że coraz więcej miast wyznacza sobie nowe i bardziej ambitne cele w zakresie neutralności klimatycznej.
Słowa kluczowe
mySMARTLife, obywatele, neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla, miasta, modernizacja, energia renowacji
