Lepsze umiejętności cyfrowe mogą zmniejszyć szkody, jakich dzieci mogą doznać w Internecie
Ponieważ cyfryzacja świata postępuje, dzieci i młodzież powinny rozwijać krytyczne i funkcjonalne umiejętności cyfrowe, które pozwolą im w pełni uczestniczyć w życiu społecznym i tworzyć możliwości na przyszłość. Dostrzegając brak kompleksowych badań akademickich na temat korzystania z technologii cyfrowych przez dzieci i młodzież w Europie, zespół projektu ySKILLS (Youth Skills) rozpoczął podłużne, trójfalowe badanie prowadzone w sześciu krajach: Niemczech, Estonii, Włoszech, Polsce, Portugalii i Finlandii. Dzięki mieszanym metodom uniwersytet KU Leuven poprowadził badania, aby lepiej zrozumieć umiejętności cyfrowe, które młodzi ludzie powinni rozwijać, aby korzystać z TIK w celach związanych z edukacją, integracją informacyjną i społeczną oraz zadbaniem o dobre samopoczucie. „Dzieci z wyższym poziomem umiejętności cyfrowych wydają się być w stanie lepiej chronić swoją prywatność w Internecie. Pomimo istniejących dowodów wskazujących, że lepsze umiejętności cyfrowe są powiązane z podejmowaniem większego ryzyka w Internecie, są one też powiązane z lepszym radzeniem sobie z zagrożeniami online”, wyjaśnia Leen d'Haenens, koordynator projektu ySKILLS.
Zagrożenia i słabe punkty związane z umiejętnościami cyfrowymi
Zespół projektu ySKILLS zbadał zagrożenia związane z korzystaniem z technologii informacyjno-komunikacyjnych przez dzieci i młodzież oraz, zgodnie z europejską strategią na rzecz lepszego internetu dla dzieci (BIK+), zbadał czynniki podatności na zagrożenia, które wpływają na rozwój umiejętności cyfrowych. „Stało się jasne, że określone grupy młodych ludzi, na przykład osoby wrażliwe psychicznie i tradycyjnie marginalizowane, mogą mieć mniejsze szanse na skorzystanie z możliwości Internetu”, stwierdza d'Haenens. Projekt pokazuje, że nierówna dystrybucja umiejętności cyfrowych prowadzi do nierównej dystrybucji wyników. To, co niepokoi d'Haenensa, to fakt, że wrażliwi i zmarginalizowani młodzi ludzie, tacy jak ci o niskim statusie społeczno-ekonomicznym, są również mniej zdolni do uniknięcia negatywnych skutków. Dane z badania pokazują na przykład, że dzieci, które czują się dyskryminowane, mają tendencję do angażowania się w bardziej ryzykowne zachowania. Tymczasem niskie wsparcie rodziny wiąże się ze zwiększoną ekspozycją na szkodliwe treści i seksting.
Nowy wskaźnik umiejętności cyfrowych
Naukowcy z projektu ySKILLS opracowali nowy wskaźnik cyfrowych umiejętności młodzieży: Youth Digital Skills Indicator (yDSI). Służy on do pomiaru umiejętności cyfrowych młodych ludzi w wieku od 12 do 17 lat. Jest to narzędzie pomiarowe skoncentrowane na dzieciach i walidowane w różnych krajach, zawierające 31 elementów podzielonych na postrzegane umiejętności cyfrowe i wiedzę cyfrową. Zdaniem d'Haenensa yDSI jest bardzo cenny: „Można go wykorzystać do zidentyfikowania luk w umiejętnościach cyfrowych, śledzenia postępów w czasie i opracowania ukierunkowanych interwencji w celu poprawy umiejętności cyfrowych. Dodatkowo uwzględnia różne sposoby, w jakie dzieci korzystają z technologii cyfrowych i uczą się”. Członkowie projektu ujawniają na przykład, że w latach 2021–2022 ta sama grupa badanych dzieci wykazywała ograniczenia w rozwijaniu umiejętności informacyjnych i nawigacyjnych, umiejętności tworzenia treści i produkcji, nawet przy zwiększonym użytkowaniu Internetu.
W kierunku lepszego rozwoju umiejętności cyfrowych
Wyniki projektu ySKILLS zostaną wykorzystane do opracowania nowych strategii i zaleceń politycznych, aby pomóc młodym ludziom skorzystać z możliwości umiejętności cyfrowych, jednocześnie minimalizując ryzyko. Na przykład projekt wskazuje, że rządy powinny opracować dostosowane do potrzeb inicjatywy w zakresie umiejętności cyfrowych, aby wzmocnić wrażliwych lub niedostatecznie reprezentowanych młodych ludzi. Sugeruje również, że należy zwrócić większą uwagę na regulacje mające na celu ograniczenie zagrożeń dla bezpieczeństwa młodych ludzi stwarzanych przez komercyjnych dostawców produktów i usług cyfrowych. Wyniki uzyskane w projekcie ySKILLS były również przydatne w innych powiązanych badaniach, takich jak projekt CO:RE, który tworzy bazę wiedzy na temat wpływu transformacji technologicznych na dzieci i młodzież.
Słowa kluczowe
ySKILLS, umiejętności cyfrowe, dzieci, zagrożenia online, młodzież, yDSI, Internet dla dzieci, wiedza cyfrowa, wskaźnik umiejętności cyfrowych młodzieży