Nowe cumy pozwalają na pozyskiwanie lepszych danych na temat południowego Oceanu Atlantyckiego
W ramach międzynarodowych działań mających na celu pozyskanie lepszych informacji o prądach i ekosystemach w regionie południowego Oceanu Atlantyckiego, na temat którego dysponujemy ograniczonymi danymi, u wschodnich wybrzeży Ameryki Południowej, na pełnej głębokości zacumowano dwa nowe, w pełni oprzyrządowane zespoły pomiarowe. Wykorzystywane w ramach finansowanych ze środków UE projektów iAtlantic i TRIATLAS cumy naukowe pomagają w osiągnięciu celów określonych w oświadczeniu z Belem, wspólnej deklaracji UE, Brazylii i RPA w sprawie badań Oceanu Atlantyckiego. Przyczyniają się one również do realizacji umów dwustronnych między UE a innymi krajami. Cumy posłużą do pomiaru zmian w atlantyckiej południkowej cyrkulacji wymiennej (ang. Atlantic Meridional Overturning Circulation, AMOC), systemie prądów oceanicznych, które krążą w Oceanie Atlantyckim, niosąc ze sobą ciepłą wodę na północ, a zimną na południe. System AMOC, na który składa się zmierzający na północ przepływ w górnej warstwie oceanu, kompensowany przez kierujący się na południe przepływ w jego dolnej warstwie, jest głównym motorem napędzającym system klimatyczny naszej planety i wpływa nie tylko na życie w oceanie, ale także na pogodę i gospodarkę krajów nadbrzeżnych.
Cieplejsza planeta, słabszy system
Jak czytamy w informacji prasowej zamieszczonej na stronie projektu TRIATLAS, „górna komórka AMOC jest związana z powstawaniem wód głębinowych i zatapianiem w subpolarnym Atlantyku północnym oraz zjawiskiem upwellingu w Oceanie Południowym. Poniżej górnej komórki znajduje się słabsza komórka głębinowa, powstała w wyniku zatopienia gęstej wody w pobliżu Antarktydy”. Podejrzewa się jednak, że globalne ocieplenie osłabia ten system. Ponadto mogą wystąpić również wahania naturalne, spowodowane zmniejszeniem ilości wód opadowych na północy i zmianami w wymianie mas wody na południu. „Południowy Atlantyk jest szczególnie ważny”, stwierdza prof. Peter Brandt z projektu iAtlantic i Centrum badań oceanicznych GEOMAR Helmholtz w Kilonii, będącego partnerem projektu TRIATLAS. „Zmiany w AMOC, które wynikają z wymiany mas wody między Atlantykiem a Oceanem Indyjskim i Pacyfikiem, można najlepiej wykryć na południu, a następnie porównać ze zmianami z pozostającego pod baczną obserwacją północnego Atlantyku”, wyjaśnia. Dr María Paz Chidichimo z Krajowej rady badań naukowo-technicznych w Argentynie, będącej partnerem projektu iAtlantic, dodaje: „Południowy Atlantyk jest jedynym basenem oceanicznym, który transportuje ciepło w kierunku równika, a transportowana przez niego słodka woda może mieć kluczowe znaczenie dla stabilności AMOC. Jest to również zbiornik, w którym ważne są zarówno górne, jak i głębinowe komórki wymiany AMOC”. Nowe cumy stanowią część systemu SAMBA (ang. South Atlantic Meridional Overturning Circulation – Basin-wide Array), układu pomiarowego rozmieszczonego wzdłuż 34,5 stopnia na południe po obu stronach Atlantyku. Rozszerzając wiedzę dostarczaną przez prowadzone obecnie przy użyciu echosond pomiary na dnie południowo-zachodniego Atlantyku, dwie cumy będą bezpośrednio mierzyć właściwości wody morskiej od dna morskiego aż po powierzchnię. Celem, do osiągnięcia którego przyczyniają się projekty iAtlantic (Integrated Assessment of Atlantic Marine Ecosystems in Space and Time) i TRIATLAS (Tropical and South Atlantic climate-based marine ecosystem predictions for sustainable management), jest zmierzenie zmian klimatu w nadchodzących dekadach. „Jesteśmy dumni, że możemy przyczynić się do długoterminowych działań na rzecz utrzymania i rozwoju globalnego systemu obserwacyjnego”, zauważa prof. Brandt. Więcej informacji: strona projektu iAtlantic strona projektu TRIATLAS
Słowa kluczowe
iAtlantic, TRIATLAS, ocean, woda, Południowy Atlantyk, cuma, prąd, ekosystem morski
