Najsilniejszy prąd tropikalnego Atlantyku kompensuje niski poziom tlenu w oceanach spowodowany zmianami klimatycznymi
Wody znajdujące się w obiegu oceanicznym odgrywają zasadniczą rolę w regulacji klimatu: nagromadzone w nich tlen, węgiel, składniki odżywcze, ciepło i słodka woda są w ten sposób transportowane po całym świecie. Prądy oceaniczne zmieniają się nie tylko na skutek naturalnej zmienności klimatu, ale także w wyniku globalnego ocieplenia. W ramach finansowanego ze środków UE badania naukowcy wykorzystali długoterminowe dane dotyczące najbardziej dynamicznego prądu na tropikalnym Atlantyku – równikowego prądu podpowierzchniowego (ang. Equatorial Undercurrent, EUC) – w celu zbadania związku między zmiennością prądu równikowego a wahaniami zawartości tlenu w wodach oceanicznych. Od lat 50. XX wieku stężenie tlenu w oceanach na całym świecie spadło o około 2 %, a największe spadki odnotowano w wodach oceanów tropikalnych. Jednak w tym badaniu wykazano inne zależności dla jego obszaru docelowego. Francusko-niemiecki zespół badawczy, przy wsparciu finansowanego ze środków unijnych projektu TRIATLAS, odkrył, że EUC wzrósł o ponad 20 % w latach 2008–2018. Ponadto nasilenie to spowodowało wzrost stężeń tlenu w górnej warstwie równikowego Atlantyku, przeciwdziałając odtlenianiu wywołanemu globalnym ociepleniem w regionie. „Na pierwszy rzut oka to stwierdzenie brzmi budująco, jednak nie opisuje całej złożoności systemu”, mówi w komunikacie prasowym opublikowanym na stronie internetowej czasopisma „Science Daily” prof. dr Peter Brandt pracujący w niemieckim ośrodku GEOMAR Helmholtz Centre for Ocean Research w Kilonii, będącym partnerem projektu TRIATLAS. „Okazało się, że wzmocnienie równikowego prądu podpowierzchniowego spowodowane jest głównie wzmocnieniem passatów w zachodniej części tropikalnej północnego Atlantyku”, dodaje prof. dr Brandt, który jest również pierwszym autor badań opublikowanych w czasopiśmie „Nature Geoscience”.
Podkreślenie potrzeby długoterminowych obserwacji
Zespół badaczy przeanalizował zestaw danych z 60 lat, aby zrozumieć niedawny wzrost zawartości tlenu w górnym Atlantyku równikowym. Uczeni stwierdzili, że wzrost stężenia tlenu jest związany ze zmiennością występującą w ciągu kilku dziesięcioleci – niskim stężeniem tlenu w latach 90. i na początku XXI wieku oraz wysokim stężeniem tlenu w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. „Pod tym względem nasze wyniki nie negują globalnego trendu, ale wskazują, że zaobserwowane natężenie prądu prawdopodobnie powróci do fazy słabszych prądów związanych ze zwiększoną redukcją tlenu. Oznacza to, że potrzebne są długoterminowe obserwacje, aby móc rozróżnić naturalne wahania układu klimatycznego od trendów, takich jak niedobór tlenu, spowodowanych ociepleniem klimatu”, stwierdza prof. dr Brandt. Wyniki badań ukazują związek między zmianami zawartości tlenu a wielkością siedlisk tropikalnych ryb pelagicznych, który może mieć wpływ na ekosystemy morskie i rybołówstwo. „Kompresja siedlisk oraz ekspansja tropikalnych ryb pelagicznych mogą prowadzić do zmian w relacji drapieżnik-ofiara, ale także utrudniać ocenę przełowienia gatunków ryb istotnych z gospodarczego punktu widzenia, takich jak tuńczyk”, zauważa dr Rainer Kiko, współautor z laboratorium oceanograficznego Uniwersytetu w Sorbonie w Villefranche-sur-Mer. Czteroletni projekt TRIATLAS (Tropical and South Atlantic climate-based marine ecosystem predictions for sustainable management) ma na celu ocenę obecnej sytuacji ekosystemu morskiego południowego i tropikalnego Oceanu Atlantyckiego oraz przewidywanie zmian, jakie mogą zachodzić w nim w przyszłości. Projekt jest koordynowany przez Uniwersytet w Bergen w Norwegii i skupia 33 instytucje afrykańskie, europejskie i południowoamerykańskie specjalizujące się w dziedzinach takich, jak zmiana klimatu, oceanografia oraz nauki społeczne. Projekt TRIATLAS dobiegnie końca w maju 2023 roku. Więcej informacji: strona projektu TRIATLAS
Słowa kluczowe
TRIATLAS, ocean, prąd, tlen, klimat, tropikalny, równikowy, globalne ocieplenie, Atlantyk
