Inspirowanie i aktywizacja miast europejskich w zakresie transformacji energetycznej
Odpowiadające za wysoki poziom zużycia energii i udział w globalnej emisji CO2 jednostki samorządowe, w tym zwłaszcza miasta, są szczególnie narażone na skutki zmiany klimatu. Jednocześnie mają do odegrania kluczową rolę w walce z tym zjawiskiem, głównie poprzez transformację energetyczną. Wynika to z faktu, że są one najbliżej obywateli oraz mają odpowiednie narzędzia i możliwości działania. Transformacja energetyczna jest jednak procesem skomplikowanym, wymagającym zintegrowanych rozwiązań, łączących w sobie elementy zrównoważonego transportu, energii i planowania przestrzennego. Z pomocą może przyjść tu planowanie miejskie. „Dzięki całościowemu spojrzeniu planowanie miejskie może pomóc zrównoważyć różne interesy i wypracować spójne strategie łagodzenia skutków zmiany klimatu, które jednocześnie dotyczą ważnych wyzwań stojących przed współczesnymi miastami”, mówi Rupert Wronski, koordynator finansowanego ze środków UE projektu MULTIPLY. W tym kontekście zespół MULTIPLY postanowił zachęcić władze lokalne do podjęcia działań w zakresie zintegrowanego planowania miejskiego na poziomie dzielnic poprzez zaangażowanie ich w specjalny program wymiany wiedzy i doświadczeń. „Przez zintegrowane planowanie miejskie rozumiemy międzysektorowe podejście władz miejskich do rozwiązywania złożonych wyzwań w zakresie redukcji CO2, obejmujące między innymi sektor ciepłowniczy, transportowy i elektroenergetyczny”, dodaje Wronski.
Wymiana wiedzy i doświadczeń na rzecz zintegrowanego planowania miejskiego
Aby realizować te założenia, projekt MULTIPLY pozwolił samorządom na udział w krajowych konkursach mających na celu wyłonienie miast kwalifikujących się do udziału w programie wymiany. „Wystartowaliśmy z fazą konkursową, w której gminy z sześciu krajów objętych projektem – Niemiec, Włoch, Węgier, Austrii, Polski i Szwecji – mogły ubiegać się o udział w inicjatywie”, dodaje Wronski. W oparciu o wewnętrznie opracowany katalog kryteriów w projekcie MULTIPLY poszukiwano zarówno gmin, które można uznać za pionierów w dziedzinie zintegrowanej urbanistyki, jak i tych, które chętnie uczyły się od pionierów – tzw. miast zaangażowanych. „Po przeprowadzeniu wewnętrznej oceny w każdym kraju wyłoniono trzech pionierów i cztery miasta zaangażowane oraz wybrano konkretne dzielnice. Ich przedstawiciele wzięli udział w intensywnym programie wymiany wiedzy i doświadczeń, w ramach którego dzielili się wiedzą z różnych dziedzin. Byli wśród nich planiści, decydenci polityczni i specjaliści od komunikacji”, mówi Wronski. Każdy z partnerów projektu przeprowadził cykl składający się z co najmniej siedmiu warsztatów. „W bezpiecznym otoczeniu, które stworzyliśmy, pracownicy samorządowi mogli zadawać pytania, zgłaszać wątpliwości i uczyć się od innych miast, które napotkały podobne wyzwania i znalazły odpowiednie rozwiązania”, wskazuje Wronski.
Zharmonizowane działania na rzecz przyjaznego dla klimatu rozwoju miast
Dzięki temu projekt MULTIPLY przyczynił się do poszerzenia zakresu działania różnych miejskich organów administracyjnych. „Szkolenia skłoniły uczestników, by nie myśleć wyłącznie o własnym sektorze i obszarze działalności”, dodaje Wronski. Projekt MULTIPLY umożliwił również stworzenie stabilnych sieci kontaktów interpersonalnych, zarówno na poziomie krajowym wśród uczestników krajowych programów wymiany wiedzy i doświadczeń, jak i na poziomie międzynarodowym wśród wszystkich samorządów uczestniczących w projekcie, które brały udział w wymianie europejskiej. „Co więcej, projekt pomógł sformułować cele redukcji CO2 dla uczestniczących w nim miast zaangażowanych, przede wszystkim dla konkretnych dzielnic, za pomocą nowego innowacyjnego narzędzia, jakim są tzw. plany energetyczne”, mówi Wronski. Dzięki opracowanym w ramach projektu planom energetycznym udało się wypracować długoterminowe strategie przyjaznego dla klimatu rozwoju miast. „Niektóre z tych planów zostały już przyjęte przez uczestniczące w projekcie samorządy, dzięki czemu bezpośrednio przyczynią się do zmniejszenia emisji CO2”, dodaje na koniec Wronski. W myśl planów energetycznych projekt przyczyni się do obniżenia zużycia energii w wysokości do 4 000 GWh rocznie począwszy od 2030 roku (spadek o 33 % w porównaniu z rokiem 2019), co przełoży się na redukcję emisji CO2 o około 2,5 milionów ton rocznie (spadek o 55 % w porównaniu z rokiem 2019). Projekt zachęca do rozwijania zdolności do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych w ilości ponad 695 GWh do 2030 roku, co stanowi ważny krok w kierunku realizacji unijnych celów energetycznych.
Słowa kluczowe
MULTIPLY, samorządy, transformacja energetyczna, zintegrowane planowanie miejskie, wymiana wiedzy i doświadczeń
