Ochrona dziedzictwa kulturowego: technologia ułatwiająca pracę konserwatorom dzieł sztuki
Konserwacja i odnawianie dzieł sztuki są niezwykle ważne, jako że pomagają zachować dziedzictwo kulturowe dla przyszłych pokoleń. Jednakże cały proces jest czasochłonny i kosztowny, jako że wymaga usług analitycznych i wsparcia sprzętowego, czy nawet pomocy laboratorium naukowego. Z tych powodów wysokiej jakości prace konserwacyjne często dotyczą wyłącznie najważniejszych dzieł sztuki.
Nowa era konserwacji dzieł sztuki
Twórcy finansowanego przez UE projektu XPECAM zamierzają to zmienić, wykorzystując rozwiązanie XpeCAM – system przenośnej kamery spektralnej opracowany przez firmy Signinum oraz XpectralTEK, w odniesieniu do którego złożono już wniosek patentowy. Celem jest umożliwienie konserwatorom dzieł sztuki objęcia ochroną większej liczby dzieł poprzez zwiększenie wydajności, wiedzy, jakości oraz szybkości procesu ich restaurowania. Dodatkowo zwiększy to wartość pracy konserwatorów, ograniczając jednocześnie czas i koszty, a także pomoże zapewnić wysokiej jakości konserwację dla nowych segmentów rynku. António Cardoso, koordynator projektu i współzałożyciel firmy Signinum, wyjaśnia: „Rozwiązanie XpeCAM to zautomatyzowany system umożliwiający konserwatorom dzieł sztuki pozyskiwanie danych z fizycznych powierzchni pokrytych farbą oraz zrozumienie, jakie materiały tam wykorzystano”. Osiąga się to poprzez wykorzystanie sprzętu do pozyskiwania obrazów spektralnych, które następnie wysyła się na platformę internetową wykorzystującą technologie sztucznej inteligencji. Kwestiami dotyczącymi rozłożenia materiałów, na przykład warstw rysunku, można zająć się poprzez interfejs przyjazny dla użytkownika. Cardoso podkreśla: „Musimy dać konserwatorom dostęp do wiedzy na temat dzieła, na które patrzą”.
Kluczowe sukcesy w trudnych czasach
Realizując swój cel, twórcy projektu musieli stawić czoła pewnym wyzwaniom związanym z pandemią COVID-19. „Spowodowało to, że znacząco ograniczyliśmy rozwój projektu ze względu na brak kontaktu”. Zespół musiał dostosować swe działania do zewnętrznych warunków i zmiennych. Pomimo tego uczestnikom projektu udało się wywrzeć pewien wpływ na społeczność konserwatorów. Cardoso informuje: „Społeczność konserwatorów sztuki postrzega nas jako podmiot wyznaczający nowe standardy dla tego rynku i wprowadzający nowe podejścia. Docenia też naszą zdolność do wpływania na społeczność i słucha tego, co mamy do powiedzenia”. Dodatkowo projekt miał pozytywny wpływ na firmę Signinum. „Stworzyliśmy i wdrożyliśmy całkowicie nową kulturę innowacji w Signinum. Umożliwia nam to rozważanie nowych, odmiennych i skuteczniejszych podejść do wyzwań”.
Z myślą o przyszłości
Do zespołu projektowego zaczynają docierać konkretne, pozytywne informacje zwrotne dotyczące rozwiązania przekazywane przez partnerów i użytkowników. „Obecnie wkraczamy w fazę komercyjną, promując różne interakcje z szeroko pojętą społecznością. To właśnie na tych kwestiach skoncentrujemy się w najbliższej przyszłości ze względu na konieczność zadbania o zrównoważony rozwój mojego zespołu i całego projektu”. Równolegle prowadzone są prace nad promowaniem bardziej ekologicznych, inteligentnych i opartych na zrównoważonym rozwoju podejść do konserwacji. W tym celu organizowane są wydarzenia i działania z udziałem kilku partnerów z całego świata. Cardoso podsumowuje: „Dziedzictwo kulturowe jest kluczowe dla tożsamości europejskiej. Aby zrozumieć, co chcemy osiągnąć i jaka jest nasza przyszła droga jako społeczności, musimy poznać i zrozumieć naszą przeszłość. Rozwiązanie XpeCAM może stać się jednym z głównych czynników, który może chronić i podtrzymywać ten zasób”.
Słowa kluczowe
XPECAM, konserwacja, dziedzictwo kulturowe, konserwatorzy sztuki, rozwiązanie XpeCAM, odnawianie, kamera spektralna, przenośna
