Tworzenie wyważonych i zrównoważonych polityk dotyczących oceanów
Skala działalności gospodarczej na morzu zwiększa się, i to w szybkim tempie. Dotyczy to nie tylko sektorów tradycyjnych, takich jak przemysł naftowo-gazowy oraz rybołówstwo, ale także nowych form działalności, które dopiero się rozwijają. Począwszy od farm wiatrowych aż po wydobycie głębinowe, te nowo powstałe sektory stwarzają nowe możliwości, ale również generują szereg wyzwań. „Planując rozwiązania mające uregulować działalność na morzu, decydenci muszą nie tylko ważyć nierzadko konkurujące ze sobą interesy poszczególnych sektorów, ale również zapewnić ochronę środowiska morskiego, łagodzić skutki zmiany klimatu, gwarantować efektywność energetyczną i chronić prawa lokalnych społeczności zamieszkujących tereny przybrzeżne”, mówi Seline Trevisanut, badaczka na Uniwersytecie w Utrechcie oraz główna badaczka finansowanego ze środków ERBN projektu SUSTAINABLEOCEAN (Accommodating New Interests at Sea: Legal Tools for Sustainable Ocean Governance). Zdaniem Trevisanut kluczowe jest, aby wszystkie te interesy były zgodne z odnośnymi obszarami prawa międzynarodowego. „Nawet jeśli regulacje prawne są rozdrobnione, interesy związane z działalnością morską z pewnością takie nie są, co oznacza, że należy pogodzić ze sobą różne systemy prawne”, wyjaśnia badaczka. „Pytanie jednak brzmi, jak w świetle prawa pogodzić konkurencyjne interesy związane z działalnością na morzu, jednocześnie zapewniając zrównoważone wykorzystanie zasobów morskich – właśnie to próbowaliśmy ustalić w ramach projektu SUSTAINABLEOCEAN”.
Zainicjowanie debaty
Aby móc odpowiedzieć na to pytanie, badacze z projektu SUSTAINABLEOCEAN postawili przed sobą dwa główne cele. Po pierwsze, przystąpili do opracowania nowej linii badań naukowych opartych na teorii interakcji interesów i systemów prawnych w ramach zarządzania zasobami oceanicznymi. „To pomaga nam lepiej zrozumieć, jakie interakcje zachodzą pomiędzy odnośnymi ramami prawnymi, jak rozwiązywać sprzeczności pomiędzy poszczególnymi ramami prawnymi oraz jak ewoluuje prawodawstwo dotyczące energii i zmiany klimatu w kontekście zarządzania oceanami”, dodaje Trevisanut. W oparciu o wyniki badań wstępnych zespół projektu opracował raporty oraz bazę danych, aby pomóc rządom, przemysłowi, organizacjom pozarządowym, lokalnym społecznościom i innym interesariuszom zarządzać zasobami oceanicznymi w sposób zrównoważony. Narzędzia te już przyczyniły się do zainicjowania szeregu ważnych debat akademickich na temat wzmocnienia ochrony środowiska morskiego, a także tego, jak prawo może pomóc wspierać transformację nastawioną na zrównoważony rozwój wielu działalności morskich.
Kwestionowanie tradycyjnego myślenia
W odczuciu Trevisanut projekt okazał się niezwykle satysfakcjonujący nie tylko na poziomie naukowym i społecznym, ale również osobistym. „Możliwość nadzorowania pracy mojego trzyosobowego zespołu badawczego przez ostatnie pięć lat to dla mnie bardzo cenne doświadczenie”, zauważa. Z pewnością najważniejszym momentem dla badaczki było objęcie przez nią stanowiska profesor prawa międzynarodowego i zrównoważonego rozwoju. Osiągnięcie to zawdzięcza sukcesowi projektu. „Działalność na morzu i prawo morskie wydają się dziedzinami niezwykle technicznymi i specjalistycznymi, i z tego powodu rzadko włącza się je do szerszej debaty o teoretycznych aspektach prawa czy do dyskusji wykraczających poza aspekty techniczne”, podsumowuje Trevisanut. „My zakwestionowaliśmy to tradycyjne myślenie, pokazując wartość dodaną wynikającą z obrania podejścia holistycznego do działalności na morzu w celu zapewnienia temu sektorowi transformacji w duchu zrównoważonego rozwoju”. Zespół pracuje obecnie nad publikacją artykułów zaprezentowanych podczas konferencji zamykającej projekt oraz opracowuje dalsze narzędzia prawne.
Słowa kluczowe
SUSTAINABLEOCEAN, polityka dotycząca oceanów, zarządzanie zasobami oceanów, morski, naftowo-gazowy, rybołówstwo, farmy wiatrowe, wydobycie głębinowe, zmiana klimatu, prawo międzynarodowe
