Zaangażowanie obywateli w bieżącą politykę
W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci nastąpiło przesunięcie ciężaru kompetencji rządów krajowych w stronę instytucji międzynarodowych, takich jak Unia Europejska. Równolegle doszło też do przeniesienia pewnych uprawnień z poziomu krajowego na lokalny. „To nie zachodziło wszędzie w takim samym stopniu”, zauważa Jan Beyers, profesor nauk politycznych na Uniwersytecie w Antwerpii (Belgia) i główny badacz projektu iBias, finansowanego w ramach grantu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych. „Niemniej jednak tę zmianę można zauważyć nawet w tradycyjnie scentralizowanych krajach, takich jak Francja”. Kwestię bieżącego zarządzania dodatkowo komplikuje pojawienie się niezależnych agencji regulacyjnych i organów eksperckich. Organizacje te mogą dysponować uprawnieniami decyzyjnymi we wszystkim, od bezpieczeństwa produktów po bankowość. Podsumowując, odejście od tradycyjnych rządów odpowiedzialnych przed wyborcami ma konsekwencje dla przedstawiania poglądów obywateli i interesów społecznych oraz uwzględniania ich w procesie kształtowania polityki. Projekt iBias został uruchomiony, aby odnieść się do tej kwestii i ogólniej ocenić wpływ nowych wzorców rządzenia na odpowiedzialność polityczną, władzę i wpływy.
Wzmocnienie reprezentacji obywatelskiej
Jednym z pierwszych celów projektu było przeprowadzenie ankiety wśród różnych grup interesów z dziewięciu krajów europejskich. Naukowcy mają dostęp do www.cigsurvey.eu (odpowiedzi) udzielonych przez ponad 5 000 społecznych organizacji obywatelskich, co zapewnia im ogólny wgląd w bieżące relacje między państwem a społeczeństwem. Projekt iBias pozwolił także przyjrzeć się kwestiom poparcia międzynarodowego i sposobom mobilizowania się grup interesu w pewnych kwestiach, takich jak handel i klimat. Jego podprojekt dotyczył opinii publicznej i jej reaktywności w Belgii. Badanie skupiło się na ponad 100 konkretnych kwestiach politycznych, takich jak wyższe podatki paliwowe i świadczenia z tytułu zatrudnienia. „Wyjątkową cechą projektu jest to, że w każdej sprawie dysponujemy danymi opinii publicznej”, mówi Beyers. „To pozwala nam analizować, w jaki sposób prowadzenie kampanii na rzecz określonych kwestii podczas procesu tworzenia polityki wpływa na opinię publiczną i odwrotnie. Na przykład, czy lobbing określonych grup interesów zwiększa przychylność opinii publicznej, czy nie?” Zebrane dane pozwoliły zespołowi wyciągnąć ciekawe wnioski. „Odkryliśmy, że organizacje pozarządowe, które aktywnie angażują swoich członków wewnętrznie, przyciągają większą uwagę rządu”, dodaje Beyers. „To pozytywny wniosek – jeśli organizacje występujące w określonym interesie same dbają o bycie odpowiednio reprezentowanymi, mogą mieć większy wkład w reprezentację obywatelską”. Zespół zauważył również, że chociaż grupy biznesowe wydają ogromne pieniądze na lobbing, rzeczywisty wpływ nie daje się odmalować w tak czarno-białych kolorach. „Nie można stwierdzić, że wszystko dzieje się pod wpływem czynnika gospodarczego”, zauważa Beyers. „Wyniki sugerują, że często dochodzi do przeinwestowania w zakresie wyrażania poparcia, być może w efekcie pewnych wniosków sugerujących, że biznes musi powoli ustąpić pola. To dobra wiadomość, oznacza bowiem, że tak zwane słabsze grupy działające na rzecz danej idei, prezentujące interesy społeczne, mogą nadal odnosić sukcesy w tej rywalizacji”.
Zgoda na rządy
Rządzenie, jak mówi Beyers, nigdy nie było większym wyzwaniem. W erze pandemii COVID-19 podjęto decyzje, które w nieuchronny sposób muszą wpływać niekorzystnie na niektóre grupy społeczne, jak choćby na restauratorów, operatorów linii lotniczych czy inny sektor gospodarki. Rządy muszą legitymizować swoje działania, które wykraczają poza demokratyczny proces wyborczy. „Środki podjęte w celu zwalczania koronawirusa zostały wprowadzone w okresie, gdy w większości krajów wybory już się odbyły”, dodaje Beyers. „Odkryliśmy jednak, że poprzez konsultacje z różnymi grupami interesariuszy, a następnie ostrożne komunikowanie decyzji, rządy mogą zwiększyć legitymizację swojej polityki. Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku części społeczeństwa, która niekoniecznie widziała konieczność podejmowania działań przez rząd”. Projekt iBias pomógł połączyć badania dotyczące reprezentacji i opinii publicznej z kwestiami rządzenia i kształtowania polityki. „Staraliśmy się lepiej zrozumieć związek między czynnikami wejściowymi , które kształtują politykę i wynikami podjętych działań”, mówi. „Będzie to miało kluczowe znaczenie dla przyszłych form rządów”.
Słowa kluczowe
iBias, rządzenie, lobbying, regulacje, poparcie, polityka, wybory, zasady polityki, rządy, COVID-19
