Nowy kabel ułatwia dostęp do danych astronomicznych
Dane zbierane z odizolowanych obserwatoriów w Chile będą teraz łatwo dostępne, dzięki położeniu 100-kilometrowego kabla przechodzącego przez surową pustynię Atakama. Kabel połączy Obserwatorium Paranal Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) z Obserwatorium Cerro Armazones, wypełniając w ten sposób ostatnią lukę w szerokopasmowym łączu między tymi obserwatoriami a Europą. Nowe łącze stanowi dorobek projektu EVALSO (Umożliwienie wirtualnego dostępu do południowych obserwatoriów w Ameryce Łacińskiej), który otrzymał 1,7 mln EUR z programu "Możliwości" Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE. Eksperci twierdzą, że stanowiska Paranal i Armazones idealnie nadają się do prowadzenia obserwacji astronomicznych z uwagi na dużą wysokość n.p.m. czyste niebo i oddalenie od zanieczyszczeń światłem. Jednakże takie lokalizacje oznaczają oddalenie od jakiejkolwiek, istniejącej uprzednio infrastruktury komunikacyjnej, co do tej pory sprawiało, iż wysyłka danych naukowych do stacji bazowej w pobliżu Antofagasta na północy Chile była uzależniona od łącza mikrofalowego. Fernando Liello, koordynator projektu, stwierdził że nowe łącze "przyniesie korzyści społecznościom akademickim zarówno w Europie, jak i Ameryce Łacińskiej". Teleskopy Obserwatorium Paranal ESO generują każdej nocy znacznie powyżej 100 gigabajtów danych, co stanowi odpowiednik ponad 20 płyt DVD. Istniejące łącze wystarczy do przenoszenia danych z obecnej generacji instrumentów, w które wyposażony jest Bardzo Duży Teleskop (VLT), najbardziej zaawansowane na świecie obserwatorium astronomiczne światła widzialnego. Niemniej brakuje szerokopasmowego łącza do obsługi danych z teleskopu VISTA (Widzialny i Podczerwony Teleskop do Przeglądów Astronomicznych), największego na świecie teleskopu do przeglądów, a także z nowej generacji instrumentów VLT, które mają być uruchomione w ciągu kolejnych kilku lat. Zatem astronomowie byli w stanie przesyłać jedynie dane z Obserwatorium Paranal do siedziby głównej ESO poprzez zapisywanie ich na twardych dyskach i wysyłanie pocztą lotniczą. To może oznaczać dni, a nawet tygodnie oczekiwania zanim obserwacje z teleskopu VISTA będą gotowe do analizy. "Obserwatorium ESO w Paranal rozwija się dzięki podłączeniu do sieci nowych teleskopów i instrumentów" - wyjaśnia Tim de Zeeuw, Dyrektor Generalny ESO. "Nasze światowej klasy obserwatoria potrzebują nowoczesnej infrastruktury." Podczas gdy istniejące łącze osiąga maksymalną prędkość 16 megabitów/sekundę (porównywalną z szerokopasmowym, domowym łączem ADSL), projekt EVALSO zapewni łącze o znacznie większej prędkości - 10 gigabitów/sekundę - która pozwala przesłać cały film DVD w kilkanaście sekund. Tak znaczny wzrost szerokości pasma przyniesie kilka korzyści: umożliwi szersze, zdalne wykorzystanie danych z Obserwatorium Paranal w czasie rzeczywistym; ułatwi monitorowanie wyników teleskopu VISTA; oraz umożliwi szybszy dostęp do danych VLT, zwiększając przez to reaktywność służb kontroli jakości. Zdaniem ESO powiększona szerokość pasma otworzy nowe możliwości, takie jak udział astronomów i techników w spotkaniach za pośrednictwem wysokiej rozdzielczości wideokonferencji bez konieczności podróży do Chile. Co więcej, wybiegając w przyszłość nowe łącze zapewni wystarczającą szerokość pasma, by nadążać za stale rosnącą objętością danych z Obserwatoriów Paranal i Armazones w nadchodzących latach, wraz z wejściem do użytku nowych instrumentów wymagających dużych przepustowości. Niemniej zdaniem ESO bezpośredni dostęp do zdalnych danych w odległej lokalizacji to nie tylko oszczędność pieniędzy i podniesienie efektywności pracy obserwatorium. "W przypadku niespodziewanych i nieprzewidywalnych zdarzeń, takich jak rozbłyski gamma, często nie ma wystarczająco czasu na podróż astronomów do obserwatoriów, a projekt EVALSO zapewni ekspertom możliwość zdalnej pracy nad tymi zdarzeniami niemal w taki sam sposób, jak gdyby byli na miejscu w obserwatorium" - twierdzą naukowcy.
Kraje
Chile