Herschel daje "spektakularne" wyniki
Pierwsze testy instrumentów na pokładzie europejskiego satelity Herschel dostarczyły spektakularnych zdjęć Wszechświata. Wyniki tych testowych obserwacji okazały się znacznie lepsze od wszelkich oczekiwań, co nastawiło astronomów niezwykle optymistycznie do badań naukowych zaplanowanych dla satelity Herschel na nadchodzące miesiące i lata. Profesor Robert Kennicutt z Uniwersytetu Cambridge w Wlk. Brytanii, który planuje wykorzystać satelitę Herschel do badań pobliskich galaktyk, powiedział, że był "zachwycony" zdjęciami dwóch galaktyk, które bada. "Pokazują w zdumiewających szczegółach powstawanie zimnego pyłu i gwiazd w tych galaktykach oraz są przedpremierowym pokazem przyszłych obserwacji, które zapowiadają zrewolucjonizowanie naszej wiedzy na temat powstawania gwiazd we Wszechświecie" - stwierdził. Herschel został wystrzelony w kosmos 14 maja bieżącego roku. Obserwatorium Herschel o wadze 3,4 tony wyposażone jest w największy teleskop, jaki kiedykolwiek znajdował się w kosmosie oraz trzy instrumenty: SPIRE (obrazujący odbiornik spektralny i fotometryczny), PACS (fotoprzewodnikowa kamera macierzowa i spektrometr) oraz HIFI (instrument heterodynowy dla dalekiej podczerwieni). Herschel i jego instrumenty zaprojektowano, aby pomóc astronomom w badaniach nad powstawaniem gwiazd i galaktyk, analizie składu komet i atmosfer planet w Układzie Słonecznym oraz w badaniach nad pyłem wyrzucanym przez umierające gwiazdy - proces, w którym dostarczane są surowce na planety takie jak Ziemia. Instrumenty zostały po raz pierwszy włączone w ciągu kilku tygodni od wystrzelenia satelity. Od tego czasu naukowcy dostrajają je i będą nad tym pracować do końca lipca. Dnia 24 czerwca SPIRE był skierowany na dwie galaktyki: M74 - galaktykę spiralną, która znajduje się 24 miliony lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Ryb oraz M66 - galaktykę spiralną z poprzeczką, znajdującą się w odległości około 36 milionów lat świetlnych w konstelacji Lwa. Obrazy uchwycone przez SPIRE są najlepszymi obrazami tych galaktyk, jakie do tej pory udało się uzyskać astronomom na tych długościach fal. Obok ukazania w najdrobniejszych szczegółach spiralnych ramion galaktyk, obrazy SPIRE pokazują zimny pył znajdujący się między gwiazdami a galaktykami. Ponadto na zdjęciach widać wiele słabych kropek - to odległe galaktyki w tle. "Marzyliśmy o zobaczeniu takich zdjęć od bardzo dawna, bo od ponad 10 lat. To sukces - pierwsze rzeczywiste obrazy w dalekiej podczerwieni, które otwierają nowe możliwości w astronomii" - mówi Laurent Vigroux z CEA/IRFU Saclay oraz Institut d'Astrophysique de Paris, Francja. "Te zdjęcia są początkiem kolejnych 10 lub więcej lat pracy nad wykorzystywaniem wszystkich wyników naukowych, których dostarczy SPIRE." Inne instrumenty Herschel również radzą sobie dobrze. W czasie pierwszego testu PACS badał Mgławicę Kocie Oko, umierającą gwiazdę odkrytą przez Williama Herschela w 1786 r. Obrazy PACS po raz pierwszy pokazują w trzech wymiarach, w jaki sposób wiatr gwiezdny kształtuje mgławicę. Instrument HIFI również dostarczył cennych danych ze swojego pierwszego wypadu, pokazując elementy obecne w regionie, w którym powstają nowe gwiazdy. "Te krótkie, pierwsze obserwacje przyniosły niesamowite wyniki zważywszy, że zostały wykonane pierwszego dnia" - zauważył współkierownik projektu badawczego SPIRE, profesor Matt Griffin z Uniwersytetu Cardiff w Wielkiej Brytanii. "Astronomowie planujący wykorzystać SPIRE są zachwyceni, ponieważ mogą się od razu przekonać, że główne badania naukowe zaplanowane z tym instrumentem przebiegną doskonale" - podkreślił profesor Griffin. "W istocie wszystkie trzy instrumenty Herschel pokazały, na co je stać, a uzyskane przez nie wyniki są bez wyjątku spektakularne." Satelita Herschel zbliża się obecnie do docelowej orbity około 1.5 miliona kilometrów od Ziemi. Około 60 dni po wystrzeleniu naukowcy przeprowadzą testy, aby upewnić się, czy tryby robocze instrumentów oraz oprogramowanie do przetwarzania danych naukowych są zoptymalizowane i gotowe do pracy. Próbne obserwacje naukowe nastąpią 150 dni po wystrzeleniu, natomiast regularna praca rozpocznie się po 6 miesiącach od wylotu w kosmos. Trwać będzie co najmniej trzy lata.