Jak wygląda demokratyczne uczestnictwo młodzieży w różnych miastach Europy
Dotychczasowe badania sugerują, że uczestnictwo polityczne zaczyna się od wpływu i zaangażowania na poziomie lokalnym. Ale co dokładnie wiemy o tym zaangażowaniu i czym się ono różni w poszczególnych państwach członkowskich? Projekt PARTISPACE (Spaces and Styles of Participation. Formal, non-formal and informal possibilities of young people’s participation in European cities) był realizowany w ośmiu europejskich miastach w celu uzyskania szerszej wiedzy na temat lokalnego zaangażowania młodzieży, zidentyfikowania problemów z tym związanych i sposobów wspierania takiego uczestnictwa. „Naszym początkowym spostrzeżeniem było to, że większość formalnych form uczestnictwa dla młodzieży nie ma większej wagi i zasadniczo pełni rolę symbolicznych gestów”, mówi prof. dr Andreas Walther z Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie nad Menem. „Poza tym zdecydowana większość młodych osób obawia się instytucji publicznych, zwłaszcza jeśli mają w pamięci negatywne doświadczenia związane z formalną edukacją. Skutkiem tego są nieformalne działania w przestrzeni publicznej pokazujące, że młodzież ma aspiracje do bycia częścią społeczeństwa. Działania te powinny być postrzegane i traktowane w kategoriach uczestnictwa”. Opierając się na przekonaniu, że obecne koncepcje i interpretacje uczestnictwa są zbyt wąskie, w ramach projektu PARTISPACE przeanalizowano potencjał obywatelski działań podejmowanych przez młodzież w przestrzeni publicznej, niezależnie od tego, czy uznano je za formę uczestnictwa, czy też nie. Lokalne badania w wybranych miastach Zespół przeprowadził jakościowe badania lokalne w każdym mieście biorącym udział w projekcie. Dodatkowo przeprowadzono specjalistyczne wywiady i zorganizowano grupowe dyskusje z udziałem młodych osób, aby zrozumieć, w jaki sposób sami zainteresowani odnoszą się do uczestnictwa. Ponadto w każdym mieście przeprowadzono sześć etnograficznych studiów przypadków dotyczących formalnych, pozaformalnych i nieformalnych warunków uczestnictwa, które polegały na obserwacji, dyskusjach grupowych i wywiadach biograficznych z młodzieżą. W wyniku tych badań odkryto wyraźne różnice: „Göteborg (Szwecja) szczególnie wyróżnia się sprawnymi i głęboko zakorzenionymi mechanizmami uczestnictwa na poziomie poszczególnych dzielnic”, wyjaśnia prof. dr Walther. „We Frankfurcie (Niemcy) i Manchesterze (Zjednoczone Królestwo) – przed zamachem terrorystycznym w 2017 roku – formalna reprezentacja była ograniczona do kampanii edukacyjnych lub kwestii związanych ze szkolnictwem. W obu miastach polityka młodzieżowa wydawała się nieprzystająca do zmian kontekstowych, przy czym z badania wynika, że Frankfurt posiada większą i solidniejszą infrastrukturę dla działalności młodzieżowej, niż ma to miejsce w Manchesterze. W Zurychu (Szwajcaria) polityka młodzieżowa jest elastyczna, ale formalna reprezentacja młodzieży nie istnieje. Podobnie jest w innych miastach. W Rennes (Francja) polityka młodzieżowa jest realizowana poprzez stowarzyszenia, co zapewnia selektywny dostęp do uczestnictwa. W miastach Płowdiw (Bułgaria) i Eskişehir (Turcja) dopiero niedawno wprowadzono praktykę pracy z młodzieżą i uczestnictwa młodzieży, jako element procesów integracji z UE. Te miasta nie posiadają jeszcze odpowiedniej infrastruktury”. Rozbieżność między formalnym, uznanym i nieformalnym uczestnictwem, która jest zazwyczaj ignorowana i nieuwzględniana, ma jednak zastosowanie do wszystkich kontekstów i stanowi największą przeszkodę dla działań wspierających uczestnictwo młodzieży. Wsparcie dorosłych jest fajne, ale pouczanie już nie Poza badaniem poziomu uczestnictwa młodzieży program PARTISPACE dał młodym ludziom możliwość wyrażania swoich poglądów w ramach projektów, które nie były moderowane przez uczonych ani dorosłych. Projekty te ujawniły, że wiele młodych osób docenia wsparcie ze strony dorosłych, pod warunkiem, że nie narzucają swoich opinii i akceptują wybór własnej drogi. Prof. dr Walther ma nadzieję, że badanie dostarczy wystarczających argumentów decydentom politycznym, aby zaczęli traktować młode osoby jak współobywateli, a nie „przyszłych obywateli”. W przypadku protestów klimatycznych uznanie przez inne organizacje społeczne z pewnością pokazałoby młodym osobom, że aktywność i zaangażowanie mogą przynosić ogromne korzyści. Kilka miast zaangażowanych w projekt zainicjowało debaty na temat wdrożenia lokalnej Karty Praw Młodzieży, która uwzględnia postulaty i prawa osób młodych oraz odzwierciedla różnice oddzielające je od dzieci i dorosłych. Zespół ma nadzieję, że proces ten zostanie wprowadzony na szczeblu europejskim.
Słowa kluczowe
PARTISPACE, osoby młode, demokracja, Europa, lokalne zaangażowanie, nieformalne uczestnictwo, przestrzeń publiczna
