Badacze uczestniczący w projektach finansowanych przez UE wzywają do działania w kwestii przepisów dotyczących komórek macierzystych
Badacze prowadzący prace nad komórkami macierzystymi w ramach dwóch ważnych projektów finansowanych ze środków UE wzywają do podjęcia działań zmierzających do usunięcia prawnych i politycznych barier hamujących prowadzone w Europie wspólne badania w tej dziedzinie. Naukowcy biorący udział w projektach EuroStemCell i ESTOOLS, finansowanych ze środków szóstego programu ramowego (6PR), przedstawili swoje argumenty we wspólnym oświadczeniu skierowanym do posłów do Parlamentu Europejskiego. "Przeszkody w badaniach w niektórych krajach partnerskich, a zwłaszcza w Niemczech i we Włoszech, utrudniają swobodny przepływ myśli i ludzi w Europejskiej Przestrzeni Badawczej", napisano w oświadczeniu. "Skutkiem będą opóźnienia w odkrywaniu nowej wiedzy i w rozwoju zastosowań biomedycznych i terapeutycznych, stanowiących ostateczny cel dla UE finansującej nasze badania". Obecnie niemieckie prawo zabrania wytwarzania ludzkich embrionalnych komórek macierzystych na terytorium Niemiec oraz importu linii komórek macierzystych wyprodukowanych po 1 stycznia 2002 r. Jednakże linie komórek sprzed 2002 r. nie były uzyskiwane z wykorzystaniem najnowocześniejszych technik i dlatego często są zakażone wirusami i komórkami zwierzęcymi. Badaczom łamiącym tak określone prawo grozi postępowanie prokuratorskie. Chociaż włoskie prawo zabrania wytwarzania nowych linii ludzkich embrionalnych komórek macierzystych, to zezwala na prowadzenie prac nad istniejącymi liniami komórek. W praktyce jednak włoskie publiczne organy finansujące badania naukowe przydzielają środki wyłącznie na badania wykorzystujące komórki macierzyste od osób dorosłych. "Apelujemy do europejskich organów ustawodawczych i administracyjnych mających uprawnienia do zmiany tej sytuacji, szczególnie w Niemczech i we Włoszech, do podjęcia działań zmierzających do umożliwienia wszystkim europejskim naukowcom prowadzenia swobodnej wspólnej pracy, której celem jest tworzenie wiedzy bez strachu przed konsekwencjami prawnymi lub utratą dofinansowania badań", napisali autorzy. Konsorcja projektowe w swoim oświadczeniu podkreślają wpływ tego rodzaju ograniczeń na ich pracę. Na przykład partnerzy projektu ESTOOLS regularnie odwiedzają partnerskie laboratoria w celu porównywania różnych linii ludzkich embrionalnych komórek macierzystych. Niemieccy badacze ostrożnie podchodzą do uczestnictwa w takich wizytach w laboratoriach partnerów, gdzie wykorzystuje się nowe linie komórek macierzystych, ponieważ nie są pewni, czy po powrocie do Niemiec nie zostanie przeciwko nim wszczęte postępowanie prokuratorskie. Niemieccy i włoscy badacze nie są też pewni, czy wolno im wykorzystywać fundusze krajowe i uczelniane do opłacania swojego uczestnictwa w szkole letniej projektu EuroStemCell. Co więcej, uczestnicy obydwu projektów obawiają się, że jeśli niemiecki partner weźmie na siebie odpowiedzialność, na przykład poprzez kierowanie zadaniem projektu, narazi się na wszczęcie przeciwko niemu działań prawnych w Niemczech. - Badacze z całej Europy biorący udział w projekcie EuroStemCell prowadzą współpracę ukierunkowaną na porównywanie embrionalnych i tkankowych komórek macierzystych oraz ich potencjału w zastosowaniach medycznych - skomentował Austin Smith z Wellcome Trust Centre for Stem Cell Research. - Jednak sytuacja w Niemczech i we Włoszech jest źródłem nieustannych problemów, ponieważ nasi koledzy w tych krajach mogą być karani za uczestnictwo w działaniach badawczych projektu. - Obecnie obowiązujące prawo oznacza, że pomimo wspólnego finansowania badań w ramach szóstego i siódmego programu ramowego Komisji Europejskiej europejscy naukowcy nie mają możliwości angażowania się w swobodną wymianę personelu ani możliwości swobodnej wymiany linii komórek - dodał Peter Andrews z Uniwersytetu w Sheffield, koordynator projektu ESTOOLS. - Ma to ogromne konsekwencje dla europejskich badań nad komórkami macierzystymi, ponieważ pochodzący z różnych krajów badacze, którzy posiadają specjalistyczną wiedzę w różnych dziedzinach, mają ograniczoną możliwość współpracy dla dobra ogółu. To wspólne oświadczenie jest ostatnim z długiej serii apeli o zmiany w niemieckim i włoskim prawie dotyczącym badań nad komórkami macierzystymi. W listopadzie zeszłego roku Niemiecka Fundacja ds. Badań (DFG) wezwała do nowelizacji ustawy z 2002 r. o komórkach macierzystych. W szczególności DFG zaproponowała uchylenie zasady daty granicznej, co umożliwiłoby badaczom wykorzystywanie nowszych linii komórek, jak również zniesienie groźby podejmowania kroków prawnych przeciwko naukowcom zaangażowanym we współpracę międzynarodową lub pracującym w zagranicznych laboratoriach, gdzie wykorzystuje się zakazane w Niemczech linie komórek. W tym miesiącu włoscy naukowcy wydali także manifest w sprawie badań naukowych nad embrionalnymi komórkami macierzystymi. W manifeście tym wyrażona została prośba, aby ułatwić dostęp do środków finansowych na tego rodzaju badania. "Dążymy do zmiany kierunku obecnie niezrównoważonej sytuacji. Zmianę można osiągnąć poprzez przywrócenie możliwości finansowania ze środków publicznych badań nad już dostępnymi embrionalnymi komórkami macierzystymi, co jest dozwolone w prawie włoskim oraz jest podstawową cechą przejrzystych przepisów stosowanych w większości krajów europejskich", stwierdzili autorzy oświadczenia.
Kraje
Niemcy, Włochy