Potrzeby i prawa osób starszych priorytetem w strategii rozwoju miast
Starzenie się społeczeństwa, urbanizacja i zmiany środowiskowe to trzy spośród największych wyzwań współczesnej Europy, których wzajemne przenikanie się jeszcze bardziej pogłębia związane z nimi problemy. W konsekwencji budowanie społeczności, w których będzie się lepiej żyło (pod względem społecznym, gospodarczym, środowiskowym i kulturowym), wymaga rozwiązań o charakterze interdyscyplinarnym. Uwzględniając poziom złożoności i szeroki zakres tego zadania. zespół projektu GRAGE realizowanego w ramach działań „Maria Skłodowska-Curie” wykorzystał zestaw różnorodnych umiejętności, aby sformułować tematy, koncepcje i inicjatywy promujące aktywne obywatelstwo osób starszych w trzech kluczowych obszarach badawczych: „budownictwo i budynki”, „mobilność i łączenie ludzi” oraz „życie sprzyjające włączeniu społecznemu, w tym rolnictwo miejskie i żywność”. Dostrzeganie możliwości działania Pomysł projektu GRAGE zrodził się z zaniepokojenia faktem, że problemy wynikające z przyspieszonego rozwoju miast są zazwyczaj rozwiązywane z czysto technicznego punktu widzenia. Nie uwzględniają zatem podstawowych czynników społecznych, tym samym nie oferując możliwości ich rozwiązania. W związku z tym zespół projektu postanowił podważyć sensowność modeli rozwoju obszarów miejskich obecnie stosowanych w Europie, które nie zawsze odpowiednio uwzględniają takie czynniki jak niż demograficzny, postępujące wyczerpywanie się zasobów naturalnych i starzejące się społeczeństwo. Właśnie ten ostatni aspekt stał głównym przedmiotem badań w projekcie GRAGE. Prace rozpoczęto od zbadania rzeczywistych potrzeb, wartości, opinii i zachowań osób starszych, a następnie zebrane informacje przypisano do kluczowych obszarów tematycznych, takich jak prawa człowieka, budynki, efektywne gospodarowanie zasobami, technologie informacyjne i językowe oraz branże ukierunkowane na potrzeby starzejącego się społeczeństwa. Następnie uczeni (reprezentujący dziedziny prawa, ekonomii, humanistyki i inżynierii) wykorzystali tę wiedzę do opracowania konkretnych rozwiązań. Na przykład w odniesieniu do obszaru tematycznego „budownictwo i budynki” opracowano wytyczne i zalecenia dotyczące międzynarodowego systemu certyfikacji mającego na celu klasyfikowanie budynków na podstawie tego, jak dobrze uwzględniają potrzeby osób starszych. „Chcieliśmy włączyć innowacje dla »inteligentnych i zielonych miast« do naszej koncepcji zakładającej zwiększenie otwartości z myślą o bardziej harmonijnym społeczeństwie”, mówi prof. Francesca Spigarelli, koordynator projektu. Opracowanie tych rozwiązań zaowocowało utworzeniem zasługujących na uwagę spółek spin-off, wśród których można wymienić start-up Senior Caring Nomads będący holenderską inicjatywą. Zajmuje się opracowywaniem cyfrowej platformy dotyczącej rozwoju turystyki na mniej znanych, ale atrakcyjnych obszarach wiejskich w celu udostępnienia oferty gospodarstw ekologicznych i opiekuńczych osobom starszym (w wieku 60–75 lat), które są zainteresowane podróżowaniem i wolontariatem w zamian za niedrogie zakwaterowanie i bezpłatne posiłki. Prawo do miasta W wyniku prac w projekcie GRAGE opracowano szereg strategii politycznych, które mogą nie tylko przyczynić się do stworzenia środowisk miejskich o bardziej integracyjnym charakterze, ale także aktywnie angażować osoby starsze w zarządzanie tymi środowiskami. „Ochrona praw osób starszych i skuteczność egzekwowania przysługującego im »prawa do miasta« zakłada udział obywateli w procesie demokratycznym i zarządzaniu miastem. Wykazaliśmy, że w tym kontekście dostęp do cyfrowych technologii informacyjno-komunikacyjnych odgrywa ważną rolę, ponieważ w coraz większym stopniu kształtują one politykę społeczną”, mówi prof. Spigarelli. „Jednak ta cyfrowa przestrzeń nie jest tak po prostu obiektywna. Może mieć charakter włączający lub dzielący, przejrzysty lub nieprzejrzysty, w zależności od tego, jakich wyborów dokonują ludzie. Tak więc polityka cyfrowa musi uwzględniać wartości obywatelstwa integrującego”. Ten rodzaj współpracy społecznej powinien przełożyć się na szereg korzyści ekonomicznych, a rozwiązania w większym stopniu ukierunkowane na zrównoważony rozwój powinny przynieść nowe możliwości biznesowe dla europejskich firm. Obecnie zespół opracowuje nowy wniosek o pozyskaniu środków z UE, które chce przeznaczyć na zbadanie związku między innowacyjnością a prawem, a także przeanalizowanie, w jaki sposób można wykorzystać technologię blockchain do poprawy dobrobytu obywateli i wprowadzenia nowej formy demokracji w miastach.
Słowa kluczowe
GRAGE, starzenie się, osoby starsze, prawa człowieka, integracyjny, rządzenie, cyfrowy, miejski, miasto, demograficzny, mobilność, budynki
