W jaki sposób innowacyjność i jakość miejsc pracy wpływają na siebie nawzajem
Oczywiście nie brakuje badań dotyczących czynników w miejscu pracy, które mogą wspierać, ułatwiać, a nawet zwalczać innowacyjność. Równie łatwe jest znalezienie badań na temat poprawy jakości miejsc pracy w wyniku niektórych innowacji. Można z łatwością zaobserwować przenikanie się obu tych kwestii, jednak dotychczas nie istniał żaden projekt badawczy, który kompleksowo i rygorystycznie przeanalizowałby te dwa wielowymiarowe i złożone zjawiska dążąc do opracowania teorii opisujących ich współzależność. „Prawdopodobną przyczyną jest fakt, że jakość miejsc pracy stanowi niezwykle szeroki obszar, podobnie zresztą jak innowacyjność, a sfinansowanie projektu, który mógł jednocześnie objąć swoim zakresem innowacje w dziedzinie technologii i innych obszarach, a także sześć podstawowych wymiarów jakości miejsc pracy wykorzystywanych w ramach projektu QuInnE, wymagało kompleksowego programu badawczego, takiego jak Horyzont 2020”, stwierdził prof. Christopher Mathieu, koordynator projektu z ramienia uniwersytetu w Lund. Działania podjęte w ramach projektu QuInnE (Quality of Jobs and Innovation Generated Employment Outcomes) mają kluczowe znaczenie, ponieważ mają one za zadanie promować bardziej holistyczne podejście do promowania celów społecznych, takich jak dobrobyt, integracja i równość, wzrost gospodarczy i wzrost zatrudnienia, ulepszone produkty i usługi, zrównoważona praca poprzez zwiększenie udziału innowacji oraz jakość miejsc pracy. Koncentrując się na innowacjach i jakości miejsc pracy, a jednocześnie analizując wyniki ich wzajemnych zależności w obszarze zatrudnienia, projekt zapewnia nowe spojrzenie na badane kwestie, nowe narzędzia diagnostyczne i rozwojowe a także oparte na dowodach doradztwo w zakresie polityki i działań mających na celu pobudzenie wzrostu gospodarczego w UE i wzmocnienie gospodarki unijnej w obliczu zagrożeń, jakie może nieść ze sobą kolejny poważny kryzys finansowy. Zespół projektu QuInnE przyjrzał się trzem rodzajom innowacji – innowacjom produktowym, procesowym i organizacyjnym, a także sześciu wymiarom jakości pracy – wynagrodzeniom, jakości zatrudnienia, kształceniu i szkoleniom, warunkom pracy, równowadze między pracą a życiem prywatnym oraz doradczemu udziałowi i reprezentacji zbiorowej. Wychodząc z tego punktu, naukowcy rozpoczęli poszukiwanie połączeń rekursywnych. W tym celu przeprowadzili analizę jakościową obejmującą 58 analiz przypadków z ośmiu branż w siedmiu państwach UE, a także analizy ilościowe na poziomie krajowym, branżowym, przedsiębiorstw i jednostek. Dodatkowo uczestnicy projektu zastanowili się także nad polityką innowacji i strategiami przedsiębiorstw. „Na podstawie uzyskanych wyników opracowaliśmy dwa narzędzia. Narzędzie Quinnemap porównuje wyniki większości państw UE dotyczące szeregu wskaźników dotyczących zatrudnienia, jakości miejsc pracy i innowacyjności. Drugie narzędzie to łatwo dostępne narzędzie rozwojowe dla decydentów, pracodawców, pracowników i przedstawicieli związków zawodowych, które umożliwia przeszukiwanie wyników projektu”, wyjaśnia prof. Mathieu. Jednym z najciekawszych wniosków wypływających z projektu był fakt, że innowacje produktowe i w mniejszym stopniu procesowe prowadzą zarówno do wzrostu zatrudnienia, jak i jakości miejsc pracy, podczas gdy efekty innowacji organizacyjnych są bardziej zróżnicowane. Zespół stwierdził również, że korzystny wpływ innowacji koncentruje się głównie na wysoko wykwalifikowanych pracownikach. W przypadku innowacji można zaobserwować efekt św. Mateusza, który może doprowadzić do zwiększonej nierówności między pracownikami, jeśli nie zostanie w jakiś sposób ograniczony. „Należy w dalszym ciągu wspierać ogólne pozytywne skutki innowacji, zarówno pod względem zatrudnienia, jak i jakości miejsc pracy na poziomie przedsiębiorstw. Jednakże innowacje, pozostawione same sobie, mogą doprowadzić do pogłębienia różnic. Problem ten należy zrozumieć i podejść do jego rozwiązania w sposób holistyczny i proaktywny – nie można po prostu podejmować prób radzenia sobie z jego konsekwencjami po fakcie”, podkreślił prof. Mathieu. Według wyników projektu, jednym z rodzajów innowacji, na który należy położyć szczególny nacisk, jest innowacja ewolucyjna miejsc pracy. Pomimo tego, że ten rodzaj innowacji jest mniej widoczny i często uważany za nieistotny, może przyczynić się do bardziej znaczących innowacji, a także pomóc w budowaniu środowiska sprzyjającego innowacyjności. Ogólnie rzecz biorąc, rezultaty projektu wskazują na potrzebę równorzędnego opracowywania polityki innowacyjności i jakości miejsc pracy. Jednocześnie pokazują one, że dzięki wsparciu instytucjonalnemu i odpowiednim decyzjom w zakresie zarządzania, które sprzyjają uczeniu się i zaangażowaniu, można stworzyć pozytywne sprzężenia zwrotne. „Najbardziej innowacyjne przedsiębiorstwa koncentrują się na zatrudnieniu i jakości miejsc pracy; stąd można wnioskować, że lepsze zatrudnienie i jakość miejsc pracy są nie tylko rezultatem innowacji, ale również umożliwiają opracowywanie nowych innowacji, jak udało się nam wykazać na podstawie analizowanych przez nas przypadków. Tego typu działania zależą głównie od kierowników i to właśnie te działania powinni promować decydenci”, podsumował prof. Mathieu.
Słowa kluczowe
QUINNE, jakość zatrudnienia, innowacje, zatrudnienie, miejsce pracy, polityka
