Polityka płci w chórach akademickich Uniwersytetu Oksfordzkiego
Oksfordzkie chóry od wielu lat podziwiane są za swoje światowej klasy występy, jednak do niedawna w ich skład wchodzili wyłącznie chłopcy i mężczyźni. Nawet dzisiaj wykluczenie płci żeńskiej z trzech miejscowych organizacji chóralnych wciąż pozostaje tematem dyskusji politycznej. Młode kobiety w Oksfordzie mogą obecnie śpiewać z jednym chórem podczas trzech nabożeństw w tygodniu, natomiast mężczyznom zezwala się aż na siedem. Dr Sigrun Lilja Einarsdottir z Uniwersytetu Oksfordzkiego badała to zjawisko w ramach finansowanej przez UE inicjatywy OXFORDCHOIRS. Jej celem było przyjrzenie się zarówno perspektywom kulturowym, jak i politycznym dotyczącym oksfordzkiej tradycji chórów akademickich ze szczególnym uwzględnieniem niedawnej rekrutacji śpiewaczek do niektórych z nich. Uczestnicy projektu podjęli również wysiłki na rzecz rozwiązania problemu elitaryzmu w kontekście dostępu do wysokiej jakości edukacji muzycznej. „Fakt, iż to status społeczno-ekonomiczny rodziców decyduje o przyjęciu ucznia do prywatnej szkoły, która ma zapewnić mu właściwe kształcenie muzyczne, nie brzmi rozsądnie” – zauważa dr Einarsdottir. „Co więcej, chłopcy mają znacznie szerszy dostęp do zaawansowanej edukacji chóralnej lub muzycznej dla chórzystów niż dziewczęta, i również to wydaje się niestosowne”. Przyczyny wykluczenia płci żeńskiej Wyniki projektu wskazują na trzy przyczyny dotychczasowego braku całkowitej akceptacji kobiet w chóralnej sferze Oksfordu. Po pierwsze, w grę wchodzi estetyka i zachowanie tradycji – chóry męskie są postrzegane jako zjawisko kulturowe. Obrońcy tradycji twierdzą, że głosy dziewcząt i chłopców brzmią inaczej, aczkolwiek niektórzy uczeni są zdania, że wyjątkowe brzmienie chórów chłopięcych jest rezultatem intensywnego kształcenia – gdyby obie płcie cieszyły się identycznym dostępem do edukacji muzycznej, różnice te mogłyby w ogóle nie być słyszalne. Drugim argumentem przedstawianym przez chórzystów i dyrygentów jest fakt, iż chłopcy rezygnowaliby z członkostwa w chórach, gdyby kobietom pozwolono w nich śpiewać. Wcześniejsze badania pokazują, że chłopcy często obawiają się tego, że zarzuci się im „dziewczęcy głos” lub homoseksualizm, co zniechęca ich do kariery chóralnej. Trzecią sprawą jest zestawienie męskiego altu z żeńskim. Nawet w 2017 roku dorosłe chórzystki altowe są rzadkim widokiem w angielskich chórach katedralnych. Trzy oksfordzkie organizacje chóralne jak dotąd nie przyjmują kobiet. Stawia to chórzystki w niekorzystnej sytuacji, ponieważ chóry te są jednymi z najbardziej cenionych w Wielkiej Brytanii, a na arenie międzynarodowej słyną z nieprzeciętnej, doskonałej muzykalności. Co więcej, w niektórych chórach mieszanych określone stypendia przyznawane są wyłącznie kontratenorom, przez co śpiewaczki altowe nie mogą z nich skorzystać. Czas na zmiany Sytuacja ulega jednak zmianie i w ostatnich latach coraz więcej oksfordzkich chórów decyduje się na rekrutację kobiet. Obecnie najbardziej powszechną formą chórów są chóry mieszane, aczkolwiek jak twierdzi Dr Einarsdottir „chłopcy i młodzi mężczyźni wciąż cieszą się większym dostępem do edukacji muzycznej i częściej występują przed publicznością. Jest to szczególnie widoczne w akademickich chórach Oksfordu”. Na kolejnym etapie prac w ramach projektu OXFORDCHOIRS powstanie książka przedstawiająca historie dziewcząt i młodych kobiet, które śpiewają obecnie w chórach. Publikacja ta skupi się na doświadczeniach chórzystek w środowisku zdominowanym przez mężczyzn.
Słowa kluczowe
OXFORDCHOIRS, chóralny, chór, tradycja, Uniwersytet Oksfordzki, chóry męskie, kontratenor, polityka płci, równouprawnienie płci, muzykalność zależna od płci
