Reforma systemu opiekuńczego na podstawie badań
W Europie znaczna część działalności rządowej związana jest z państwem opiekuńczym – opodatkowaniem, zasiłkami dla bezrobotnych, ubezpieczeniami rentowymi, emeryturami państwowymi itp. Skutki działania państwa opiekuńczego są bardziej złożone niż można by sądzić. Na przykład podatki dochodowe i udzielanie świadczeń zmniejszają motywację do poszukiwania i utrzymania zatrudnienia. Innymi słowy, jeśli ktoś pracuje, jego dochody są opodatkowane, ale jeśli nie pracuje, otrzymuje świadczenia – więc skąd bierze się motywacja do pracy? Jednocześnie wartość państwa opiekuńczego dla obywateli jest znacząca. Przecież to właśnie dzięki państwu opiekuńczemu możemy liczyć na pomoc finansową na starość. Wyzwaniem dla europejskich decydentów jest zrównoważenie tych kosztów i korzyści. To właśnie było celem projektu WSCWTBDS finansowanego ze środków unijnych. „Naszym celem było dostarczenie teoretycznych i empirycznych dowodów na to, w jaki sposób państwo opiekuńcze wpływa na zachowanie gospodarstw domowych oraz jak rządy powinny opracowywać programy podatkowe i transferowe” – mówi Guy Laroque, lider projektu WSCWTBDS. Prace teoretyczne w ramach projektu polegały na opracowaniu sposobu projektowania specyficznych cech państwa opiekuńczego, takich jak ocena uprawnień do świadczeń. „Realizując swoje cele redystrybucyjne, rządy prawie zawsze nakładają podatki i zapewniają transfery, które są uwarunkowane deterministycznie na podstawie zbioru cech gospodarstw domowych” – wyjaśnia Laroque. „Chcieliśmy wiedzieć, czy losowe transfery mogłyby poprawić wyniki i stworzyć warunki konieczne do istnienia społecznie użytecznych losowości w przydzielaniu uprawnień”. Według Laroque, w przypadku takiego systemu transferu opartego na zasadzie losowości potencjalni beneficjenci muszą być mniej narażeni na ryzyko niż reszta ludności. Przechodząc do empirycznej strony projektu, badacze zajęli się kwestiami pomagającymi zrozumieć, dlaczego jednostki podejmują decyzje o zatrudnieniu i oszczędnościach. „Ta wiedza może pomóc nam zrozumieć, w jaki sposób jednostka będzie reagować na zmiany w polityce podatkowej i transferowej” – mówi Laroque. W ramach projektu opracowano precyzyjny model podaży pracy w celu określenia przyczyn, dla których poszczególne osoby pracują w danej liczbie godzin. Model ten oddziela liczbę godzin, które dana osoba chciałaby przepracować od liczby godzin, które pracodawca pozwala jej przepracować. Przykładowo, ten model pokazał nam, że kobiety, które podlegają ograniczeniom co do liczby godzin pracy, prawdopodobnie żyją w znacznie biedniejszych gospodarstwach domowych (poniżej średniej) i przepracowują mniej godzin” – wyjaśnia Laroque. Naukowcy odkryli również, że poziom cierpliwości danej osoby ma wpływ na jej oszczędności. „W przypadku osoby bardziej cierpliwej istnieje większe prawdopodobieństwo, że zgromadzi ona środki finansowe w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem” – mówi Laroque. „To z kolei ma wpływ na to, w jaki sposób osoba ta będzie reagować na niektóre aspekty rządowych polityk podatkowych i transferowych. Decydenci publiczni muszą o tym pamiętać przy opracowywaniu nowych programów”.
Słowa kluczowe
WSCWTBDS, państwo opiekuńcze, podatki, emerytury, uprawnienia
