Przewidywanie i leczenie padaczki
W ramach pięcioletniego, finansowanego ze środków UE projektu EPITARGET (Targets and biomarkers for antiepileptogenesis) badane są procesy prowadzące do epilepsji u osób dorosłych. Konsorcjum, w którego skład wchodzi 18 podmiotów z 9 krajów, stara się zidentyfikować nowe biomarkery oraz ich kombinacje, prowadząc prace na modelach zwierzęcych o znaczeniu klinicznym. Biomarkery te, określające różne stadia padaczki, zostaną wykorzystane do przewidywania/diagnostyki wczesnych i późnych stadiów rozwoju choroby. W ciągu pierwszego roku poczyniono istotne postępy w realizacji tych założeń. Trwa pobieranie próbek od różnych modeli zwierzęcych epileptogenezy. Opracowano biokompatybilną elektrodę do szybkiego i czułego oznaczania glukozy w mózgu. Scharakteryzowano wzorce ekspresji szeregu cząsteczek w różnych punktach czasowych po uszkodzeniach epileptogennych. Znajdują się wśród nich mediatory lipidowe i ich receptory, mikroRNA, immunoproteasomy, wolne rodniki i przeciwutleniacze, czynniki amyloidogenne, cząsteczki zapalne, białka macierzy zewnątrzkomórkowej oraz białka synaptyczne. Członkowie konsorcjum badają złożone mechanizmy epileptogenezy, aby opracować modyfikujące chorobę skojarzone metody leczenia, ukierunkowane na jej różne stadia. Naukowcy z projektu EPITARGET zoptymalizowali dwuetapową metodę badania przesiewowego leków oraz badali farmakokinetykę i tolerancję kombinacji klinicznie dostępnych leków u gryzoni zdrowych i chorych na padaczkę. W celu podawania związków do mózgu opracowano metodę tworzenia kapsułek lipidowych. Trwa przygotowywanie pierwszej formuły amilorydu w badaniach in vitro i in vivo. Pierwsza generacja wektorów wirusowych długoterminowej ekspresji transgenicznej została już przetestowana in vivo. Wyniki projektu EPITARGET, uzyskane dzięki modelom zwierzęcym, zostaną przełożone na zastosowania kliniczne po przetestowaniu biomarkerów w próbkach ludzkiej krwi i tkanki mózgowej. Aktualnie gromadzone są między innymi próbki ludzkiej tkanki mózgowej i płynów ustrojowych, pobierane od pacjentów ze stanem padaczkowym, urazem mózgu i padaczką lekooporną. Trwa również tworzenie baz danych dotyczących zwierząt oraz ludzi. Owocem pierwszego roku realizacji projektu jest 20 publikacji w czasopismach naukowych. Inicjatywa EPITARGET powinna przyczynić się do poprawy diagnostyki padaczki, a także do opracowania nowych terapii antyepileptogenetycznych i środków umożliwiających przewidywanie ich skuteczności. To pozwoli podnieść jakość życia milionów ludzi oraz obniżyć koszty leczenia.
Słowa kluczowe
Padaczka, biomarkery, antyepileptogenetyczne, oznaczanie glukozy, leczenie skojarzone
