W jaki sposób strategie gospodarki leśnej powinny uwzględniać potencjał sekwestracji dwutlenku węgla
W walce z ociepleniem klimatu Europa zdecydowanie triumfuje na jednym froncie – ochrony lasów. Podczas gdy zasoby leśne kurczą się niebezpiecznie w innych regionach świata, w Europie obszar terenów leśnych każdego roku powiększa się o powierzchnię odpowiadającą 1500 boisk piłkarskich. Jest to oczywiście korzystne dla różnorodności biologicznej, ale także potencjalnie dla sekwestracji dwutlenku węgla i przemysłu drzewnego. Prawdziwe pytanie brzmi: jak powinniśmy zarządzać zasobami leśnymi, aby jak najlepiej wykorzystać ich potencjał? Celem projektu FORMIT (FORest management strategies to enhance the MITigation potential of European forests) było udzielenie odpowiedzi na to pytanie. Zespół projektu opracował „symulator wzrostu lasów” oparty na różnych scenariuszach zmian klimatycznych oraz danych szacunkowych dotyczących magazynowania i przepływu dwutlenku węgla na terenach leśnych nad i pod ziemią. Naukowcy zdołali również oszacować ilość pozyskanych produktów drzewnych i biomasy leśnej wykorzystywanej do produkcji energii w wybranych scenariuszach związanych z klimatem i gospodarką leśną. Zespół zauważył, że lasy europejskie się starzeją, co jednak nie oznacza, że zarządcy lasów mogą spocząć na laurach. „Sekwestracja dwutlenku węgla przez lasy nadal ma ogromne znaczenie i obserwujemy stały wzrost zainteresowania tą funkcją. Nadal rośnie także zainteresowanie potencjalną rolą biomasy w produkcji energii, chociaż często uważa się, że ta ostatnia jest bardzo nieefektywna i w dużej mierze zależna od skali”, mówi prof. Frits Mohren, koordynator projektu FORMIT. „Mówiąc najprościej, musimy zwiększyć wzrost, aby utrzymać magazynowanie dwutlenku węgla, gdy będziemy chcieli wykorzystać część tego przyrostu na potrzeby wytwarzania bioenergii. Jakiekolwiek wykorzystanie biomasy do produkcji energii prowadzące do znacznego zmniejszenia składowania dwutlenku węgla nie jest neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla i należy go unikać”. Podsumowując, zespół ocenił składowanie dwutlenku węgla przez lasy UE, wpływ strategii zarządzania lasem na to składowanie, udział produktów leśnych w magazynowaniu dwutlenku węgla i łagodzeniu jego niekorzystnego wpływu oraz społeczno-ekonomiczne aspekty gospodarki leśnej w tym zakresie. Badacze opracowali też scenariusze i ścieżki, w tym środki oraz strategie zarządzania uwzględniające regionalne różnice w Europie, potencjalny wpływ zmiany klimatu i wariacje w składzie gatunków. Choć prof. Mohren przyznaje, że rzeczywisty wpływ tych strategii na praktyki w zakresie gospodarki leśnej jest trudny do oszacowania, dodaje jednak, że „wszyscy partnerzy biorą udział w krajowych debatach na temat adaptacyjnego zarządzania lasami, aby przyczynić się do łagodzenia skutków zmiany klimatu; strategie zarządzania lasami opracowane w ramach projektu stanowią jasne opcje, które również są omawiane. Wyniki projektu FORMIT niekoniecznie są wyjątkowe pod tym względem, ponieważ nie odeszliśmy zbyt daleko od obecnych praktyk w zakresie gospodarki leśnej”. W niedalekiej przyszłości rezultaty projektu FORMIT powinny również okazać się pomocne w innych projektach, w których wykorzystuje się dane dotyczące inwentaryzacji lasów do oceny redukcji emisji CO2. Tymczasem członkowie zespołu kontynuują swoją pracę. „Uruchomiliśmy nowe studia doktoranckie na Uniwersytecie w Wageningen poświęcone strategiom zarządzania lasem, na przykład w odniesieniu do wpływu zmiany klimatu na konkurencję między gatunkami drzew, a także adaptacyjnym strategiom zarządzania lasami w lasach holenderskich. To samo dotyczy większości partnerów projektu FORMIT, którzy kontynuują badania w tym obszarze. Analizujemy również poziom pochłaniania dwutlenku węgla w lasach tropikalnych, na przykład poprzez analizę cyklu życia zarządzania lasami tropikalnymi”, dodaje prof. Mohren. Wyniki projektu FORMIT są również wykorzystywane w nowych projektach pilotażowych, które stanowią część holenderskiego programu leśnictwa przyjaznego dla klimatu, w celu zbadania i wykazania potencjału gospodarki leśnej w walce ze zmianami klimatu. Podobne działania podejmowane są w innych miejscach w Europie.
Słowa kluczowe
FORMIT, sekwestracja, CO2, zmiana klimatu, las, łagodzenie, dwutlenek węgla, różnorodność biologiczna, biomasa
