Stare antybiotyki – nowe życie
Połączenie wielolekooporności (MDR) bakterii z brakiem nowych antybiotyków powoduje stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych, które opracowano przed rozpoczęciem usystematyzowanego procesu oceny skuteczności klinicznej. W ramach projektu AIDA oceniano skuteczność i optymalne dawkowanie nieopatentowanych antybiotyków przeciwko infekcjom wywołanym przez bakterie MDR w trzech randomizowanych badaniach kontrolnych. Pięć nieopatentowanych antybiotyków do zbadania Badacze zajęli się optymalizacją leczenia zakażeń wywoływanych przez patogeny MDR, które są jedną z głównych przyczyn chorób w Europie i na świecie. Nieopatentowane antybiotyki są coraz częściej stosowane mimo braku jednoznacznych dowodów na ich skuteczność, czas trwania terapii i kwestie pojawiającej się lekooporności (EDR). Co ważne dla pacjentów, wiele z tych leków było dopuszczonych do stosowania wiele lat temu, kiedy przepisy były mniej rygorystyczne, a wiedza na temat ustalania optymalnej dawki przy użyciu farmakodynamiki nie była dostępna. „W rezultacie skuteczność wielu starych leków nie jest dokładnie znana, podobnie jak dawkowanie”, wyjaśnia koordynator projektu, dr Johan Mouton. W projekcie AIDA przyjęto podejście farmakokinetyczne (PK) i farmakodynamiczne (PD), a także wykorzystano analizy mikrobiologiczne, uwzględniając w ten sposób palący problem lekooporności. Przyjrzawszy się zależności między narażeniem i reakcją (PK/PD), uczeni ustalili bezpieczne i skuteczne dawkowanie. „W związku z tym, że kwestie EDR stanowią zasadniczy element projektu badawczego, badania te będą współdziałać synergistycznie z badaniami klinicznymi”, podkreśla dr Mouton. Wyniki zostaną wykorzystane do uściślenia zależności między reakcją i narażeniem, ale również do przeanalizowania skutków narażenia, które nie są łatwo obserwowane w badaniach. Badania randomizowane w trzech rzeczywistych scenariuszach odporności Uczeni z projektu AIDA wybrali do badania infekcje mikrobiologiczne, które były związane z potencjalnie niewłaściwym przepisywaniem leków, zarówno w szpitalach, jak i u pacjentów ambulatoryjnych. Szpitalne zapalenie płuc powoduje ciężkie infekcje wywołane przez karbapenemooporne bakterie Gram-ujemne u pacjentów na oddziałach intensywnej opieki. Głównym wynikiem badania 345 pacjentów było to, że terapia skojarzona z użyciem meropenemu i kolistyny, choć często praktykowana, nie przynosi korzyści w porównaniu z podawaniem samej kolistyny. Wyniki zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie Lancet Infectious Diseases. Pozaszpitalne zakażenia dolnych dolnych dróg moczowych są częste, a pacjenci są coraz bardziej narażeni na ryzyko związane z patogenami MDR. Badanie z udziałem ponad 400 pacjentów porównuje skuteczność starych antybiotyków: fosfomycyny i nitrofurantoiny, a jego wyniki mają ukazać się już wkrótce. Ustalenia te, wraz z badaniami farmakodynamicznymi, pokazują wyraźnie, jak należy stosować te leki. Gronkowiec złocisty oporny na metycylinę (MRSA), bakteria będąca również często przyczyną zakażeń pozaszpitalnych, wywołuje infekcje skóry i tkanek miękkich. W randomizowanej próbie klinicznej AIDA zbadano skuteczność minocykliny plus ryfampicyny w porównaniu z linezolidem. Tak zwany antybiotyk rezerwowy, linezolid jest klasyfikowany jako jeden z tych, które powinny być stosowane oszczędnie, tak aby pozostał skuteczny w walce z potencjalnie nieuleczalnymi infekcjami. Wpływ na badania naukowe i znaczenie społeczne Mówiąc o prawdopodobnie najważniejszym wyniku projektu, dr Mouton podkreśla: „Udało nam się ukończyć trzy duże badania kliniczne zainicjowane przez badaczy, za ułamek kosztów typowych badań inicjowanych przez przemysł, w tym badań obecnie wspieranych przez inicjatywę w zakresie leków innowacyjnych (IMI)”. Ocena skuteczności nieopatentowanych antybiotyków oznacza możliwość zoptymalizowania doboru środków przeciwdrobnoustrojowych i ich dawek oraz poprawy skuteczności klinicznej, przy przypuszczalnie niższych wskaźnikach EDR, jak i kosztach. „Wynik badania dotyczącego zakażeń dolnych dróg moczowych wyraźnie wskazuje, że dobór terapii ma przemożny wpływ na skuteczność leczenia jednej z najczęstszych chorób zakaźnych, co przyniesie korzyści wielu pacjentom”, tłumaczy dr Mouton.
Słowa kluczowe
AIDA, antybiotyk, badanie, nieopatentowane, skuteczność, lekooporność