Nowa broń w walce z antybiotykoopornością

Jednym z największych wyzwań, przed jakimi staje nowoczesna medycyna, jest nieograniczone stosowanie antybiotyków, skutkujące opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz rozwojem "superbakterii", takich jak gronkowiec złocisty oporny na metycylinę (MRSA), które stają się wysoce odporne na działanie antybiotyków. Z oficjalnych danych wynika, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest obecnie przyczyną około 25 000 zgonów w UE i kosztuje Wspólnotę 1,5 mld EUR w związku z wydatkami na opiekę zdrowotną oraz spadkiem wydajności pracowników.

Zdrowie

© Lightspring, Shutterstock

Skutkiem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe nie jest jednak tylko utrata życia. Lekooporność oznacza, że ludzie cierpią na infekcje przez dłuższy czas, co może prowadzić do poważnych powikłań medycznych, w tym amputacji czy uszkodzenia narządów wewnętrznych. Oporność oznacza również wielokrotne wizyty u lekarzy, dłuższe pobyty w szpitalu i leczenie droższymi lekami.

Zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe należy zatem do najważniejszych priorytetów UE, która w ramach 7PR i programu Horyzont 2020 przeznacza miliony euro na finansowanie innowacyjnych projektów mających przeciwdziałać temu zagrożeniu. Celem jest wzmocnienie badań nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz umożliwienie UE aktywnego wspierania globalnych działań i odgrywania decydującej roli w walce z opornością.

Szybsza diagnoza - lepsze dostarczanie leków

Ten zestaw wyników CORDIS koncentruje się na 13 projektach finansowanych przez UE, które prowadzą przełomowe badania nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe. W ramach inicjatywy RAPID stworzono oparty na genach test wykrywający pałeczkę zapalenia płuc, bakterię wielolekooporną występującą powszechnie w zakażeniach szpitalnych, natomiast w projekcie PNEUMOSIP opracowano nowoczesne urządzenie do analizy oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, które przyspiesza diagnostykę zapalenia płuc.

Ponadto, w ramach projektu PNEUMONP, powstał system diagnostyczny do leczenia zakażeń płuc bakteriami Gram-ujemnymi oraz nanonośniki umożliwiające skuteczniejsze dostarczanie leków. W projekcie CYCLON HIT także wykorzystano nanocząsteczkowe dostarczanie leków w celu rozwiązania problemu oporności na antybiotyki w przypadku gruźlicy i gatunków bakterii związanych z zakażeniami szpitalnymi.

Mechanizmy molekularne i medycyna zindywidualizowana

W ramach projektu TRANSLOCATION badano mechanizmy komórkowe i molekularne powiązane z procesami napływu i odpływu u bakterii Gram-ujemnych. Z kolei uczestnicy inicjatywy SYNPEPTIDE wygenerowali odmiany peptydów oferujących użyteczne funkcje dla przemysłu farmaceutycznego. Analiza strukturalna wiązania antybiotyków z rybosomami i patogenami została zbadana w projekcie NOVRIB w celu stworzenia przyjaznych dla środowiska leków zwalczających antybiotykooporność, podczas gdy inicjatywa DRUGS SENSE doprowadziła do opracowania nowych bioczujników na bazie cząsteczek RNA.

Dzięki projektowi TAILORED TREATMENT klinicyści mogą teraz podejmować bardziej świadome decyzje dotyczące konieczności stosowania i rodzaju leczenia przeciwdrobnoustrojowego wymaganego dla poszczególnych pacjentów. W ramach projektu R-GNOSIS opracowano nowatorskie interwencje mające na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wielolekoopornych bakterii Gram-ujemnych. Inicjatywa DRIVE-AB przyczyni się do zrewolucjonizowania badań i rozwoju, tak aby zadbać o zrównoważone stosowanie antybiotyków i zaspokoić potrzeby systemów opieki zdrowotnej. Ponadto w projekcie AIDA przeprowadzana jest ponowna ocena skuteczności starszych antybiotyków, by umożliwić ich stosowanie w przyszłości.