Badania ptaków afrykańskich ujawniają wpływ zmian klimatu
Celem projektu SAVBIRD ("Climate change and birds in the African savannah") było zidentyfikowanie i poznanie procesów powodujących zmiany w obszarach geograficznych (zasięgach) występowania wybranych gatunków wschodnioafrykańskich ptaków sawannowych. Badacze zajęli się powiązaniami między ostatnimi zmianami dystrybucji 139 gatunków ptaków sawannowych w Tanzanii a zmianami klimatu, wyznaczaniem obszarów chronionych i degradacją terenów. W ramach projektu SAVBIRD przyjęto podejście statystyczne w celu opracowania i zastosowania nowych metod analizy dystrybucji gatunków oraz zmian tej dystrybucji, przy czym wypracowane metody można stosować w dowolnym regionie świata. Ponadto przeprowadzono prace terenowe zmierzające do poznania konkretnych mechanizmów powodujących zmiany w dystrybucji zasięgu ptaków na sawannach Tanzanii. Stwierdzono też, że w modelach szacowania dystrybucji gatunków stosowanych w dotychczasowych badaniach często przyjmowano za niski poziom niepewności. Uczestnicy projektu SAVBIRD zidentyfikowali zatem i rozwinęli obszary, w których opracowanie nowych narzędzi statystycznych mogłoby ulepszyć prognozy uzyskiwane z modeli dystrybucji teraz i w przyszłych pracach. Badano również metody analizy danych stosowane w przypadku niedostępności bezpośredniej miary nakładu pracy obserwatora. Modelowanie dystrybucji wymaga zachowania daleko posuniętej ostrożności, ponieważ brak danych może na przykład wynikać z faktu, że nikt nie odwiedził pewnego obszaru w poszukiwaniu określonego gatunku. Uczestnicy projektu SAVBIRD opracowali nową technikę modelowania dystrybucji w takich warunkach, która w testach z wykorzystaniem symulowanych danych wykazała znacznie wyższą skuteczność od dotychczasowych metod. Przygotowano już wstępną wersję artykułu opisującego te metody. Badania terenowe przeprowadzono na podstawie danych z obserwacji, które wprowadzono do modelu i przetworzono z wykorzystaniem nowych metod, co pozwoliło lepiej zrozumieć ostatnie zmiany w dystrybucji ptaków na sawannach Tanzanii. Wpływ zmian klimatu na obszary chronione należy do najważniejszych zagadnień w ochronie przyrody. Wyniki projektu SAVBIRD sugerują, że przemieszczenia dystrybucji gatunków powodowane zmianami klimatu powodują zubożenie obszarów chronionych i pozostawiają gatunki bez odpowiedniej ochrony. Istnieją jednak dane sugerujące, że nienaruszone ekosystemy na obszarach chronionych będą w stanie oprzeć się zmianom. Projekt znalazł też pierwsze dowody na przemieszczanie zasięgu konkretnej populacji ptaków w Afryce z powodu zmian klimatu, dodatkowo wykazując, że zmiany dystrybucji są powiązane ze statusem obszaru chronionego i stopniem degradacji terenów. Co istotne, uczestnicy projektu SAVBIRD stwierdzili, że z punktu widzenia ochrony przyrody najlepszą reakcją na zmiany klimatu i warunków środowiska jest utrzymywanie obszarów chronionych. Wyniki projektu zostały szeroko upowszechnione w Tanzanii i poza jej granicami wśród osób zajmujących się ochroną przyrody oraz decydentów odpowiedzialnych za reagowanie na zmiany klimatu. Powinno to pomóc w chronieniu różnorodności biologicznej przed wpływem zmian klimatu.
