Rozwiązanie problemu lekooporności bakterii
Szczególnie problematyczny jest niedobór antybiotyków przeciwko wielolekoopornym bakteriom Gram-ujemnym. Bakterie z tej grupy stanowią jedną z głównych przyczyn śmiertelności chorych na zakażenia szpitalne. Struktura komórkowa bakterii Gram-ujemnych sprawia, że trudniej jest atakować je lekami, niż bakterie gram dodatnie. Istniejące antybiotyki są skierowane przeciwko mechanizmom lub strukturom niezbędnym dla przeżycia lub wzrostu bakterii. Stanowią szybkie rozwiązanie problemu zakażenia, lecz wywierają też presję selekcyjną, grożącą powstawaniu oporności wielolekowej. Alternatywne strategie są skierowane przeciwko mechanizmom zakażania. Finansowany przez UE projekt ANTIPATHOGN miał na celu odkrycie nowych cząsteczek docelowych i terapii, które stwarzają mniejsze zagrożenie powstania oporności lekowej. W projekcie ANTIPATHOGN badano mechanizmy patogenności bakterii Gram-ujemnych, aby odnaleźć nowe cząsteczki docelowe dla leków lub połączenia takich cząsteczek, jak również odpowiednie substancje czynne. Naukowcy koncentrowali się na priorytetowych wielolekoopornych bakteriach, takich jak Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Acinetobacter baumannii, Helicobacter pylori i Stenotrophomonas maltophilia. Znaczącym osiągnięciem projektu ANTIPATHOGN było stworzenie bazy danych interakcji białkowych (interaktom) u bakterii Gram-ujemnych. Konsorcjum zidentyfikowało fenotypowo i zwalidowało 18 potencjalnych cząsteczek docelowych leków przeciwbakteryjnych u bakterii Gram-ujemnych i odkryło potencjalne leki przeciwko dwóm z nich. Dwie spośród tych cząsteczek docelowych są niezbędne dla wzrostu bakterii, a pozostałych szesnaście uczestniczy w różnych mechanizmach wirulencji lub oporności. Komórkowe badania przesiewowe pozwoliły zidentyfikować 33 naturalne produkty o działaniu przeciwbakteryjnym, w tym 3 nowe związki. Dalsze badania pozwolą potwierdzić potencjalną użyteczność tych cząsteczek docelowych i związków w opracowywaniu leków przeciwbakteryjnych. Wyniki projektu zaprezentowano podczas 19 konferencji naukowych i w 54 artykułach w renomowanych czasopismach. Dane na temat osiągnięć projektu ANTIPATHOGN są dostępne na jego stronie internetowej. Bazy danych i narzędzia wygenerowane podczas projektu ANTIPATHOGN stanowią ogromny wkład w wiedzę na temat wielolekowej oporności bakterii. Konsorcjum dostarczyło nowych danych na temat bakterii Gram-ujemnych i zastosowało je w tworzeniu narzędzi, które mogą służyć do opracowywania nowych leków przeciwko wielolekoopornym bakteriom.
