Ograniczanie zakażeń szpitalnych: lepiej zapobiegać niż leczyć
Co można zrobić, aby zminimalizować rozprzestrzenianie się infekcji w szpitalach i placówkach opieki długoterminowej? Nowe badanie wspierane w ramach finansowanego przez UE i przemysł projektu PrIMAVeRa pokazuje, że kluczem jest skupienie się na tak zwanych superroznosicielach (ang. supercontactors), personelu pielęgniarskim i pacjentach, którzy mają kontakt z nieporównywalnie dużą liczbą osób podatnych na zakażenie. Według badania, interwencje skoncentrowane na tych grupach mogą pomóc w kontrolowaniu infekcji i ograniczeniu rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych w placówkach opieki zdrowotnej. Szpitale i ośrodki opieki długoterminowej są tymi miejscami, gdzie bakterie i wirusy rozprzestrzeniają się wyjątkowo łatwo. W rzeczywistości przenoszenie patogenów, takich jak gronkowiec złocisty oporny na metycylinę (ang. methicillin-resistant Staphylococcus aureus, MRSA), zależy w dużej mierze od częstotliwości i charakteru kontaktu między pacjentami a personelem. Łącząc modelowanie matematyczne i dane dotyczące bliskich interakcji w placówkach opieki zdrowotnej, naukowcy starali się zbadać, w jakim stopniu znajomość sieci kontaktów może pomóc w identyfikacji interwencji, które skutecznie zmniejszają kolonizację MRSA.
Zapobieganie pożarowi zanim wybuchnie
Osoby będące nosicielami MRSA są bardziej narażone na zakażenie patogenem, który jest trudny do leczenia antybiotykami. „Zapobiegając kolonizacji, zmniejszamy ryzyko infekcji”, wyjaśnia główny autor badania dr Quentin Leclerc z francuskiego Instytutu Pasteura, partnera projektu PrIMAVeRa, w komunikacie prasowym opublikowanym w serwisie EurekAlert!. „Zasadniczo lepiej jest zapobiegać wybuchowi pożaru, zamiast później go gasić!”. Korzystając z zakrojonego na szeroką skalę badania symulacyjnego, zespół badawczy zbadał potencjalny wpływ trzech różnych interwencji na częstość występowania kolonizacji MRSA. Pierwszą z nich była zmiana alokacji personelu, która polegała na zmniejszeniu liczby pacjentów, z którymi każdy pracownik miał kontakt. Druga polegała na wzmocnieniu środków ostrożności przy kontakcie, takich jak noszenie rękawiczek lub lepsze przestrzeganie higieny rąk, co zmniejszyło przenoszenie zakażeń z pacjenta na personel i odwrotnie. Trzecią interwencją były szczepienia zapewniające zaszczepionym osobom częściową ochronę przed bakteriami MRSA. Symulacja wykazała, że interwencje mogą przynieść najlepsze wyniki, gdy są skierowane do superroznosicieli, czyli personelu pielęgniarskiego i pacjentów. „Dotyczy to zarówno częstotliwości kontaktów superroznosicieli (największa liczba pojedynczych kontaktów), jak również czasu ich trwania (najdłuższy łączny czas spędzony w kontakcie)”, stwierdzają autorzy w badaniu. Podczas gdy stwierdzono, że zmiana alokacji całego personelu zmniejsza wskaźniki kolonizacji nawet o 40 %, objęcie tym działaniem grupy tylko 180 pielęgniarek (z 236 pracowników objętych badaniem) pozwoliło osiągnąć 30 % redukcję. Co zaskakujące, wzmocnione środki ostrożności dotyczące kontaktu skierowane tylko do 180 pielęgniarek były bardziej skuteczne niż zmiana alokacji całego personelu, co spowodowało spadek wskaźników kolonizacji MRSA o 45 %. Jeśli chodzi o szczepienia, najskuteczniejszą strategią było szczepienie pacjentów utrzymujących kontakt przez długi czas, co zmniejszyło wskaźnik kolonizacji o 23 %. Dr Leclerc komentuje w komunikacie prasowym: „Chociaż badanie to koncentrowało się na MRSA, sieci kontaktów między personelem a pacjentami w szpitalach i innych placówkach opieki długoterminowej również odgrywają kluczową rolę w przenoszeniu innych chorób, takich jak COVID-19 i grypa. Dlatego też identyfikacja grup superroznosicieli w różnych środowiskach opieki zdrowotnej znacznie poprawiłaby interwencje mające na celu powstrzymanie rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Zamierzamy w związku z tym powtórzyć nasze badanie na innych patogenach w różnych placówkach opieki zdrowotnej”. Projekt PrIMAVeRa (Predicting the Impact of Monoclonal Antibodies & Vaccines on Antimicrobial Resistance) jest wspierany w ramach Inicjatywy w zakresie Leków Innowacyjnych (ang. Innovative Medicines Initiative), partnerstwa pomiędzy UE a europejskim przemysłem farmaceutycznym. Projekt dobiegnie końca w 2026 roku. Więcej informacji: strona projektu PrIMAVeRa
Słowa kluczowe
PrIMAVeRa, szpital, pacjent, pielęgniarka, opieka zdrowotna, superroznosiciel, Staphylococcus aureus, MRSA, choroba zakaźna, placówki opieki długoterminowej