Innowacyjna kontrola występowania malarii
Malaria to choroba pasożytnicza wywoływana przez gatunek Plasmodium falciparum i przenoszona głównie przez komary z gatunku Anopheline, pełniące rolę nosiciela. Pojawienie się odporności na istniejące leki przeciwmalaryczne u tego pasożyta skłoniło naukowców do szukania nowych środków kontroli. W oparciu o tą wiedzę afrykańscy i europejscy naukowcy uczestniczący w finansowanym ze środków UE projekcie MALVECBLOK zbadali, w jaki sposób rozmnażanie się i odporność komara mogą wpłynąć na przenoszenie malarii. Pomysł polegał na identyfikacji celów molekularnych, które pomogłyby im w kształtowaniu populacji komara w regionach endemicznego występowania malarii, blokując tym samym przenoszenie pasożyta. Dlatego konsorcjum zbadało molekularne podstawy reprodukcyjnej biologii komara, ze szczególnym uwzględnieniem charakteryzacji składu sfragis. Dzięki genetycznej inżynierii bezpłodnych komarów pozbawionych nasienia naukowcy ocenili reakcje występujące po kojarzeniu oraz reprodukcyjny sukces komarów roznoszących malarię. Odkryli oni związek między reakcjami samic na kojarzenie oraz karmienie się krwią, związane z aktywacją pewnych genów. Prace dotyczące molekularnych mechanizmów kształtujących status odpornościowy komara ujawniły, że oprócz innych genów związanych z odpornością po kojarzeniu aktywowany zostaje przeciwpasożytniczy gen, białkowy składnik telomerazy 1 (TEP1). Wyniki pokazały, że kompleks TEP1/powtórzenia bogate w leucynę (LRR) pośredniczył w ochronie przed bateriami i pasożytami wywołującymi malarię. Równie ważnym wyznacznikiem przeciwpasożytniczych działań występujących u komara była genetyczna różnorodność P. falciparum, która umożliwiła pasożytom przeżycie odpornościowych reakcji nosiciela. Określenie genotypu genu TEP1 u komara pokazało, że wariant przenoszący odporność na Plasmodium jest rozpowszechniany w pewnych częściach Afryki. Ustalenie to umożliwiło uzyskanie ważnych informacji o rozprzestrzenianiu się choroby. Ustalono również, że przenoszenie malarii związane jest z występowaniem u komarów będących nosicielami określonej flory bakteryjnej, takiej jak enterobakterie. Tworzy to inny, specyficzny dla regionu czynnik, który może przyczynić się do przenoszenia malarii w Afryce. Inicjatywa MALVECBLOK określiła molekularne zdarzenia związane z rozmnażaniem się i odpornością komara oraz zidentyfikowała czynniki środowiskowe, które mogą wpływać na rozprzestrzenianie się tej choroby. Podsumowując, ustalenia projektu dostarczyły nowych koncepcji innowacyjnych środków związanych z nosicielem służących do kontrolowania przenoszenia malarii.
