Co nowego w projekcie ARTIMATION: Rozwój badań nad przejrzystą sztuczną inteligencją dla sprawniejszego zarządzania ruchem lotniczym
Projekt ARTIMATION wystartował w styczniu 2021 roku, a jego celem było opracowanie przejrzystego i możliwego do wyjaśnienia modelu sztucznej inteligencji, który byłby w stanie zapewnić bezpieczne i niezawodne wsparcie w podejmowaniu decyzji w kontekście zarządzania ruchem lotniczym. Choć oficjalnie prace dobiegły końca dwa lata później, zespół badawczy kontynuował analizę wyników eksperymentów, wprowadzając po drodze ulepszenia.
Większa skuteczność, lepsza przejrzystość
Badacze uczestniczący w projekcie ARTIMATION wprowadzili kilka ulepszeń do swoich algorytmów sztucznej inteligencji, które poprawiają ich interpretowalność. W artykule opublikowanym w lutym 2024 roku czytamy o ulepszeniach zwiększających interpretowalność modelu uczenia maszynowego Extreme Gradient Boosting, nazywanego w skrócie XGBoost. Zespół poczynił również postępy w zakresie dwóch scenariuszy, na których koncentrował się projekt - przewidywania opóźnienia startu lotu oraz wykrywania i rozwiązywania konfliktów. Poświęcony pierwszemu z tych zagadnień artykuł opublikowany w czerwcu 2023 roku opisuje wykorzystanie przejrzystej sztucznej inteligencji w celu wyjaśniania kontrolerom ruchu lotniczego opóźnień czasu startu lotów przewidywanych przez modele uczenia maszynowego. Kolejny artykuł poświęcony zagadnieniu wykrywania i rozwiązywania konfliktów, opublikowany w styczniu 2024 roku, opisywał proces podejmowanie decyzji w pracy kontrolerów ruchu lotniczego, a jego autorzy badali wpływ dodatkowych wyjaśnień oraz algorytmu rozwiązywania konfliktów na sprawniejsze podejmowanie decyzji. Wsparcie ze środków Unii Europejskiej odegrało istotną rolę w stymulowaniu badań, rozwoju i innowacji realizowanych w ramach projektu ARTIMATION. W ciągu dwóch lat zespół projektowy zbadał dzięki niemu nowatorskie techniki sztucznej inteligencji i nawiązał współpracę z czołowymi instytucjami w ramach konsorcjum, zwiększając możliwości opracowania godnych zaufania systemów sztucznej inteligencji charakteryzujących się większą przejrzystością. „Otrzymane wsparcie finansowe miało kluczowe znaczenie dla realizacji celów projektu ARTIMATION, zwiększaniu skali działań oraz osiągnięcie pozycji konkurencyjnego gracza w obszarze badań nad sztuczną inteligencją”, zauważa Mobyen Uddin Ahmed, profesor szwedzkiego Uniwersytetu Mälardalen, który koordynował projekt. Prace zrealizowane w ramach projektu ARTIMATION (TRANSPARENT ARTIFICIAL INTELLIGENCE AND AUTOMATION TO AIR TRAFFIC MANAGEMENT SYSTEMS) doprowadziły do powstania wielu innowacyjnych pomysłów na rozwiązanie problemów związanych z zarządzaniem ruchem lotniczym przy użyciu sztucznej inteligencji. Dzięki nim zespół uzyskał dalsze finansowanie od szwedzkiej agencji innowacji Vinnova. Doprowadziło to również do uzyskania dodatkowych środków unijnych w ramach projektu TRUSTY, który wykorzystuje godną zaufania i przejrzystą sztuczną inteligencję w celu zwiększenia sprawności, możliwości w zakresie przetwarzania danych i niezawodności cyfrowych wież kontroli lotów.
Słowa kluczowe
ARTIMATION, zarządzanie ruchem lotniczym, wieża kontroli lotów, sztuczna inteligencja, wytłumaczalna sztuczna inteligencja, przejrzysta sztuczna inteligencja