Wykorzystanie potencjału cyrkularnej gospodarki morskiej na rzecz ekologicznej przyszłości

Naszym oceanom i wodom zagraża wyczerpanie zasobów i zanieczyszczenie odpadami. Jeżeli chcemy zrównoważonej przyszłość, konieczne jest stworzenie obiegu zamkniętego dla morskiego łańcucha wartości oraz oparcie produktów i usług na rozwiązaniach biologicznych.

Żywność i zasoby naturalne

Zmiany klimatu i degradacja środowiska stanowią fundamentalne zagrożenie dla Europy, jak i całego świata. Odpowiedzią na to jest Europejski Zielony Ład, który ma przekształcić UE w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę. Kluczowe cele obejmują osiągnięcie neutralności emisyjnej gazów cieplarnianych do 2050 roku, wspieranie wzrostu gospodarczego niezależnego od konsumpcji surowców oraz zagwarantowanie, że wszystkie osoby i regiony skorzystają z transformacji, nie zostawiając nikogo w tyle. Osiągnięcie tych ambitnych celów wymaga lepszego wykorzystania zasobów biologicznych i ochrony różnorodności biologicznej, aby zapewnić odporność ekosystemów i odżywczą żywność. Zintegrowane sieci wartości, wykorzystujące wzajemnie połączone procesy zamiast liniowych, mogą wspierać bardziej zrównoważoną gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Wspólne wysiłki na rzecz biogospodarki morskiej o obiegu zamkniętym

System finansowania koordynowany przez BlueBio został zaprojektowany, aby wspierać rozwój europejskiej niebieskiej biogospodarki. „Aby sektor akwakultury i rybołówstwa w pełni funkcjonował w obiegu zamkniętym, konieczny jest odzysk odpadów i strumieni ubocznych oraz wprowadzenie nowych zrównoważonych składników” — zauważa Ingeborg Korme, koordynatorka przedsięwzięcia BlueBio. Od 2018 roku w ramach BlueBio sfinansowano 49 projektów badawczych i innowacyjnych o łącznej wartości inwestycji równej 43 miliony euro. Głównym celem było zidentyfikowanie innowacyjnych sposobów na wprowadzenie na rynek produktów i usług pochodzenia biologicznego z zasobów wodnych, tworząc w ten sposób nowe łańcuchy wartości i zwiększając zrównoważony rozwój w sektorze. Ogólnie mówiąc, projekty finansowane przez BlueBio wygenerowały 49 funkcjonalnych produktów spożywczych / składników pochodzących z organizmów morskich oraz ponad 80 nowych produktów i usług. W różne projekty zaangażowanych było blisko 50 partnerów przemysłowych i 300 interesariuszy, co wskazuje na istotną rolę, jaką miał udział przemysłu w rozwijaniu pomysłów badawczych do pełnoskalowych zastosowań rynkowych.

Innowacyjne technologie i nowe biozasoby

Jednym z najbardziej obiecujących obszarów badanych przez projekty finansowane z BlueBio jest wykorzystanie wodnych zasobów biologicznych w innowacyjnych zastosowaniach. Na przykład projekt MARIKAT badał potencjał polisacharydów z mikroalg w produkcji związków bioaktywnych do zastosowań farmaceutycznych, spożywczych i materiałów biodegradowalnych. Projekt Plastisea przekształcił polisacharydy o wysokiej czystości w biologiczne folie i powłoki, które stanowią zrównoważoną alternatywę dla opakowań z tworzyw sztucznych. Projekty finansowane przez BlueBio przyczyniły się również do powstania rozwiązań biologicznych do zastosowań medycznych, od gojenia ran po antybiotyki. Na przykład w ramach projektu AquaHeal3D stworzono produkowany metodą druku 3D opatrunek hydrożelowy wspomagający gojenie ran. Jest to produkt pochodzenia morskiego otrzymywany z ikry łososia. W ramach projektu BIOSHELL opracowano funkcjonalizowane hydrożele z muszli skorupiaków służące do oczyszczania ścieków. Podobnie zespół projektu BlueCC ekstrahował związki na bazie chityny z inwazyjnych gautnków krabów. Mogą być one wykorzystywane w biomedycynie i do konserwacji żywności. Łącznie projekty te pokazują, w jaki sposób innowacyjne przetwórstwo może odblokować nowe łańcuchy wartości w biogospodarce morskiej.

Zrównoważona akwakultura

Jednym z kluczowych obszarów zainteresowania BlueBio jest rozwój zrównoważonej akwakultury w celu promowania zamkniętego obiegu składników odżywczych i zmniejszenia wpływu na środowisko. Przykładowo w ramach projektu AquaTech4Feed opracowano nowe pasze dla ryb z alternatywnych źródeł białka, takich jak algi, rzęsa wodna, owady i mikrobiomy. Zwierzęta z niskich poziomów troficznych, takie jak rozgwiazdy i robaki, były także badane jako zrównoważone źródła produktów spożywczych i paszowych (InEVal, SIDESTREAM). Z kolei projekt EuFish_SustainableGrowth skupił się na niedostatecznie wykorzystywanych europejskich gatunkach ryb w celu stworzenia innowacyjnych produktów z owoców morza. Przyczynił się tym do podejścia zero-waste i zachęcił do bardziej odpowiedzialnych i zrównoważonych praktyk połowowych. W ramach projektu BESTBROOD wprowadzono markery genetyczne i wskaźniki biologiczne, aby udoskonalić techniki hodowlane i wspomagać wydajne praktyki hodowli ryb. BlueBio to nie tylko indywidualne projekty. Opracowano również kompleksową bazę danych zawierającą informacje na temat projektów badawczych z dziedzin takich jak rybołówstwo, akwakultura, przetwórstwo owoców morza i biotechnologia morska. Stanowi ona cenne źródło informacji dla zainteresowanych stron, ułatwia wymianę wiedzy oraz identyfikację luk i synergii w sektorze niebieskiej biogospodarki. W znacznym stopniu przyczyniła się też do powstania bazy danych projektu Mission Ocean.